Page Text
________________
सपा का स्था०२ उ०२सू०२३ भध्यादिविशेषणैः नारकादि२४ दण्डकनि० ३४५ सम्झिना मनःपर्याप्तिसपन्ना,तद्भिन्ना असज्ञिनः। 'एवं पंचिदिया' इत्यादि-एवम्
अमुना प्रकारेण यथा नारका सङ्ग्यसजिभेदेन द्विविधाः प्रोक्तास्तथा विकलेन्द्रियवर्जा:-विकलानि अपरिपूर्णानि संख्यामाश्रित्य इन्द्रियाणि येषां ते विकलेन्द्रियाःपृथिव्यादयः पञ्चस्थावराः, द्वित्रि चतुरिन्द्रियाश्च, तान वर्जयित्वा येऽन्ये चतुर्विशतिदण्ड के पञ्चेन्द्रियाः असुरादयस्ते सर्वेऽपि सज्ञिनोऽसज्ञिनश्च भवन्ति फियदवधि ? इत्याह-'जाव वाणमंतरा' इति-याचद् वानव्यन्तरपर्यन्ता इति । नारकादयो वानव्यन्तरावसाना असजिनो न भवन्ति किन्तु-असज्ञिभ्य आगत्य नारकादितयोत्पद्यन्ते तदपेक्षया तेपामसज्ञित्वं विज्ञेयम् । असज्ञिनश्च मृत्वा दो प्रकार के कहे गये हैं-एक संजी और दूसरे असंज्ञी इनमें मनः पर्याप्ति से जो सम्पन्न हैं वे संज्ञी और जो मनः पर्याप्ति से युक्त नहीं हैं वे असंज्ञी हैं इसी तरह से इन दो सेदों का कथन यावत् वैमानिकदेवों तक में कर लेना चाहिये " एवं पंचिंदिया" इत्यादि
जिस प्रकार सज्ञी और असंज्ञी के भेद से नारक दो प्रकार के कहे गये हैं उसी प्रकार से विकलेन्द्रियों को-संख्या की अपेक्षा तेइन्द्रिय और चतुरिन्द्रियों को छोड़कर जो चतुर्विशति दण्डक में और असुर आदि हैं वे पर भी संज्ञी और असंज्ञी होते हैं-सज्ञी असंज्ञी होने का यह कथन वानव्यन्तरदेवों तक जानना चाहिये यधपि नारक से लेकर वानव्यन्तर तक सब जीव असंज्ञो नहीं होते हैं किन्तु असंज्ञियों से आकर चे नारकादि रूप से उत्पन्न होते हैं इस अपेक्षा इनमें
सभी भा नछीना में प्र४२ ४ा छ-(१) सभी मन (२) मसी. જે નારકે મનઃપર્યાપ્તિથી યુક્ત હોય છે તેમને સંજ્ઞી નારકે કહે છે. જે નારકે મન પર્યાપ્તિથી યુક્ત હોતા નથી તેમને અસંજ્ઞી નારકો કહે છે. આ પ્રમાણે જ આ બે ભેદનું કથન વૈમાનિક દેવે પર્વતના છ વિષે પણ सभा. " एवं पचिंदिया" त्यादि.
જેમ સંસી અને અસંજ્ઞીના ભેદથી નાકે બે પ્રકારના કહ્યા છે, તેમ વિકલેનિન્દ્રને છેડીને (દીન્દ્રિય, તેઈનિંદ્ર અને ચતુરિન્દ્રિયોને છોડીને) ૨૪ દડકના જે અસુરકુમાર આદિ બાકીના જીવો છે, તેમની પણ સંજ્ઞી અને અસંજ્ઞીના ભેદથી બે પ્રકાર પડે છે. મંઝી, અસંસી રૂપ હોવાનું આ કથન વાહનવ્યન્તર દેવે પર્યન્તના બધાં જ વિષે પણ સમજવું જોઈએ જે કે નારકથી લઈને વાનવ્યન્તર પર્યન્તના સમસ્ત જી અસંશી હતાં નથી, પરન્ત અસંસીઓમાંથી આવીને તેઓ નારકાદિ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે, તે અપેક્ષાએ
४४
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |