________________
बुंधा टीका स्था०२४०२० २१ देषनारकादीनां कर्मबन्ध दिननिरूपणम् ३३३ मिति । इदं सूत्रोक्तमेव विकल्पद्वयं सर्वजीवेषु चतुर्विंशतिदण्डकेन प्ररूपयति'नेरइयाणं ' इत्यादि - सुगमम् । एवम् =अमुना प्रकारेण एकेन्द्रियाणां यावत् पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकानां विषयेऽपि बोध्यम् । 'मनुस्साणं ' इत्यादि - मनुष्याणां सदा समितं यत् पापं कर्म क्रियते = वध्यते ते मनुष्या 'इहगयादि ' इह मनुष्यभवे गता अपि = वर्त्तमाना एक एके= केचन वेदनां वेदयन्ति, एके केचिद् अन्यत्र = भवान्तरे गताः - वर्त्तमाना एव वेदनां वेदयन्ति । देवभवादारभ्य यावत् पञ्चेन्द्रि
जो ये दो विकल्प हैं वे इस सूत्र में द्वित्वाधिकार होने से अङ्गीकृत नहीं हैं । अब सूत्रकार इस सूत्रोक्त ही विकल्पय को समस्त जीवों में चतुर्विंशतिदण्डक द्वारा प्ररूपित करते हैं
“ नेरइयाणं " इत्यादि- इसी प्रकार नैरयिक जीवों के द्वारा बद्ध पापकर्म अपने अबाधाकाल के बाद ही वेदिन होता है सो वह कद पापकर्म उनमें से कितनेक नारकियों द्वारा उसीभव में रहकर ही वेदित होता है तथा कितनेक नारकियों द्वारा अन्यत्र भव में ही जाकर वेदित होता है इसी तरह से अपने द्वारा बद्ध पापकर्म को भोगने रूप कार्य एकेन्द्रिय जीवों से लेकर यावत् पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च जीवों तक के भी जानना चाहिये मनुष्यों को निरन्तर जो सदा ज्ञानावरणादि रूप पाप कर्म का बन्ध होता रहता है सो उनमें से कितनेक मनुष्य उस बद्र पापकर्म को मनुष्य भव में ही रहकर भोगते हैं तथा कितनेक मनुष्य अन्य भवान्तर में ही जाकर भोगते हैं देवभव से लेकर यावत् पञ्चे
ગ્રહણ કરવામાં આવ્યા નથી કારણ કે અહીં તે દ્વિવિધતા યુક્ત અધિકારનું જ પ્રતિપાદન ચાલી રહ્યુ છે. હવે સૂત્રકાર આ સૂત્રેક્ત બે વિકલ્પાનુ ૨૪ દડક द्वारा समस्त कवामां प्रतिपादन १रे छे, “ नेरइयाणं " त्यिाहि
એજ પ્રમાણે નારા ખદ્ધ પાપકમાં તેના અખાધાકાળ ખાદ જ વેદિત થાય છે. તેથી તે બન્નેં પાપકમ કેટલાક નારકે તે ભવમાં રહીને જ વેદન કરે છે અને કેટલાક નારકા અન્ય ભવમાં જઈને તેનુ વેદન કરે છે. એકેન્દ્રિયાથી પચેન્દ્રિય તિય ચ પર્યન્તના જીવે પણ પેાતાના દ્વારા બદ્ધ પાપકર્મોને ભેગ વવાનું કાર્ય નારકાની જેમ જ કરે છે, એટલે કે કેટલાક તે ભવમાં તેનું વેદન કરે છે અને કેટલાક અન્ય ભવમાં તેનું વેદન કરે છે,
મનુષ્યા દ્વારા પણ નિરન્તર જ્ઞાનાવરણીય આદિ કર્મના બધ થતા રહે છે. તેમાથી કેટલાક મનુષ્યા તે પાપકને મનુષ્ય ભવમાં રહીને જ ભાગવે છે અને કેટલાક મનુષ્ય અન્ય ભવમાં ગયા ખાદ તેમનું વેઇન કરે છે. દેવભવથી