________________
अंधा का स्था० २ उ० १ सू० ४ क्रियादीनां हित्यनिरूपणम पात्रादिविपये ग्रहणता-अनायुक्ताऽऽदानता । तथा-अनायुक्तम्येव यब पात्रादिविपया प्रमानता-अनायुक्तपमानता । अनसकाइसारत्यया-हलोकपरलोका. पायभयरहितस्य या क्रिया भवनि, साऽपि क्रिया द्विविधा-आन्मशरीरानाकाइसाप्रत्यया, परगरीरानव कासाप्रत्यया चेति । यः खलु र शरीरापेक्षया अभावेन स्वशरीरस्याङ्गविशेपच्छेदनकारककर्माणि नपुंसकत्यादिजनकानि करोनि, नस्य निया आत्मशरीरानवकाङ्क्षाप्रत्यया भवति । यस्तु परगरीरस्य बलीवर्दा देरगन्छेदनादिकरागि कर्माणि करोति, तस्य क्रियापरगरीरानयकाइक्षात्यया भाति । अनायुक्तदानतारूप क्रिया है तथा उपयोग की अस्थिरता में ही जो वस्त्रपात्रादिकों की प्रमार्जना रूप क्रिया की जाती है वह अनायुक्त प्रमार्जना क्रिया है इहलोक एवं परलोक के अपाय एवं भय से वर्जिन हुए जीव की जो क्रिया है यह अनवकांक्षा क्रिया है यह क्रिया भी दो प्रकार की होती है एक आत्म शरीरानवकांक्षाप्रत्यया और दुमरी परशरीरानवकांक्षाप्रत्यया अपने शरीर की अपेक्षा किये बिना ही अपने शरीर के ही अगविशेपों का छेदन कारककर्म जो कि नपुंसकता आदि जनक होता है करता है उसकी क्रिया आत्मगरीरानवकांक्षाप्रत्यया है जो वलीचर्दादिरूप परशरीरके छेदनकारककर्मो-दाम लगानेरूप अर्थात् तपाई हुई लोह शलाका से अंकित करनेरूप आदि लगानेरूप कार्यों को करता है उसको परशरीरनवकांक्षाप्रत्यया क्रिया होनी है इस प्रकार से भी क्रिया दो प्रकार की होती है एक प्रेम प्रत्यया और दूसरी टेप प्रत्यया मायालोभ रूप राग जिसका कारण होता है वह प्रेमप्रत्यया પાત્ર આદિને ગ્રહણ કરવા રૂપ જે ક્રિયા થાય છે તેને અનાયુક્ત આદાનતા રૂપ ક્રિયા કહે છે. તથા ઉપયોગની અસ્થિરતામાં જે વજ, પાત્રાદિકની પ્રમર્જના કરવા રૂપ કિયા થાય છે તેને અનાયુક્ત પ્રમાનતા કિયા કહે છે. આલોક અને પરલેકના અવાય અને ભયથી રહિત જીવની જે કિયા હોય છે તેને અનવકાક્ષા કિયા કહે છે તેને પણ બે પ્રકાર છે-(૧) આત્મશરીર નવકાંદા પ્રથયા, અને (૨) પરશરીરનવકાંક્ષા પ્રત્યયા. પિતાના શરીરની અપેક્ષા (દરકાર) કર્યા વિના પિતાનાં જ અગવિશેનું છેદન કરવા રૂપ જે ક્રિયા થાય છે તેને આત્મશરીરનવકાંક્ષા પ્રત્યયા કિયા કહે છે. જેમકે નપુસક બનવાની કિયા.
બળદ આદિ પરશરીરને છેદવાની–તેમને ડામ દેવાની ખસી કરવાની, નાધવાની આદિ કિયા કરનાર વ્યક્તિ પરગરીનવકાણા મા દિયા કરે છે.
પ્રેમપ્રયા અને હેપ્રયાના ભેદથી પર કિયા બે પ્રકારની કરી છે. માયા લેભરૂપ રાગ જે ક્રિયાના કારરૂપ હોય છે તે ક્રિયાને પ્રેમપ્રચયા કિયા