________________
૧૦
स्थानाङ्गसूत्रे
उष्णो दाहस्वभावः । स्निग्धः - चिक्कणः संयोगे सति संयोगिनां वन्धकारणम् । रूक्षः=निः स्नेहः, संयोगे सत्यपि संयोगिनामवन्धकारणम् । कर्कशादिषु प्रत्येकमेकत्वं सामान्यविवक्षया वोध्यमिति । ०४९ ॥
इत्थं पुलधर्माणामेकता मोक्ता । सम्प्रति पुद्गलसंयुक्तजीवानां येऽष्टादशपापस्थानरूपा अप्रशस्तधर्मास्तेषां प्रत्येकमेकत्वं - एगे पाणाइवाए ' इत्यादिना 'दंसणसल्ले ' इत्यन्तेन सन्दर्भेण प्रोच्यते
मूलम् - एगे पाणाडवाए जाव एगे परिग्गहे । एगे कोहे जाव लोभे । एगे पेजे एगे दोसे जाव एगे परपरिवाए । एगा अरतिरती । एगे मायामोसे, एगे मिच्छादंसणसल्ले ॥ सू०५० ॥
छाया - एकः प्राणातिपातो यात्रत् एकः परिग्रहः । एकः क्रोधो यावद् नाम लघु है स्तम्भन स्वभाव वाले स्पर्श का नाम शीत है दाहस्वभाव वाले स्वभाव का नाम उष्ण है जो स्पर्श चिकना होता है वह स्निग्ध स्पर्श है यह स्निग्ध स्पर्श संयोग के होने पर संयोगी पदार्थों के आपस में बन्ध होने में कारण होता है इन कर्कश आदि स्पर्शो में से प्रत्येक स्पर्श में सामान्य की अपेक्षा से ही एकता है ऐसा जानना चाहिये || सू० ४९ ॥
इस प्रकार से पुद्गलधर्मो में एकता कही । अब पुल संयुक्त जीवों के जो अठारह पापस्थानरूप अप्रशस्तधर्म हैं उनमें प्रत्येक में एकता " एगे पाणाइवाए इत्यादि सूत्रद्वारा " मिच्छादंसणसल्ले " इस अन्तिम सूत्र तक के संदर्भ से कही जाती है
'एगे पाणाइवाए जाव एगे परिग्गहे
" इत्या० ॥ ५० ॥ मूलार्थ - प्राणातिपात एक है यावत् परिग्रह एक है क्रोध एक દાહક સ્વભાવવાળા સ્પાને ઉષ્ણુ સ્પર્શ કહે છે. સુવાળા સ્પર્શીને સ્નિગ્ધ સ્પ કહે છે. આ સ્નિગ્ધ સ્પર્શીને કારણે સયાગી પદાર્થોં પરસ્પરમાં બધાય છે. આ કુશ આદિ પ્રત્યેક સ્પર્શીમાં સામાન્યની અપેક્ષાએ એકત્વ છે, એમ સમજાજા આ પ્રમાણે પુદ્ગલ ધર્મોમાં એકતાનું પ્રતિપાદન કરીને હવે સૂત્રકાર પુલ–સયુક્ત જીવેાના જે ૧૮ પાપસ્થાનકરૂપ અપ્રશસ્ત ધમ છે, તે પ્રત્યેકમાં मेवानुं प्रतिपादन खा निमित्ते " एगे पाणाइत्राए " थी श३ रीने "मिच्छ दंसणसल्ले ” पर्यन्तनां सूत्रानुं निश्या मेरे छे
17
“एगे पाणाइवाए जाव एगे परिग्गद्दे " इत्यादि ॥ ५० ॥ ભાથીમાણાતિપાત એક છે, ભૂમૃિ ભેટ છે, કોષ એમ છે, લેન
