________________
सम्यक्त्व-अध्य० ४. उ. २
६२५. दिति भावः । तत्परिचये सति किं भवतीत्याह-'अधऔपपातिकान्' इत्यादि। भोगेच्छापरतन्त्रतयेन्द्रियानुकूलाऽऽचरणेन नरकादिस्थानं संप्राप्ताः, अधऔपपातिकान् नरकादिसम्बन्धिनः, स्पर्शान-दुःखानि प्रतिसंवेदयन्ति अनुभवन्ति ॥५॥
ननु भोगेच्छाविवशाः सर्वेऽपि अधऔपपातिकान् स्पर्शान् प्रतिसंवेदयन्ति, किं वा तेषु कश्चिदेवेति जिज्ञासायामाह-'चिट्ठ कूरेहिं' इत्यादि ।
मूलम्-चिट्ठ कूरेहि कम्महि चिट्ठ परिचिट्ठइ । अचिट्ठ कूरेहिं कम्मेहि नो चिट्ठ परिचिट्ठइ ॥ सू० ६॥ ___ छाया-तिष्ठन् क्रूरेषु कर्मसु भृशं परितिष्ठति । अतिष्ठन् रेषु कर्मसु नो भृशं परितिष्ठति। __ यद्वा-भृशं क्रूरैः कर्मभिः भृशं परितिष्ठति । अभृशं क्रूरैः कर्मभिः नो भृशं परितिष्ठति ॥ मू० ६॥
जो कर्मबन्ध के कारण मिथ्यात्व, अविरति, प्रमाद और कषाय के सेवन करने में ही रातदिन संलग्न रहते हैं, एवं विषयमोगों की इच्छा के आधीन होने से धार्मिक आचारविचार से शन्य हैं, इन्द्रियों के अनुकूल आचरण करने में ही जो लगे हैं वै मृत्यु के पास बनकर नरकादियोनियों में-कि जहां पर छेदन, भेदन, बन्धनादि अपार कष्ट हैं-बार बार उत्पन्न होते हैं और वहां के उन अनन्त कष्टों को भोगते रहते हैं।०५॥
क्या विषयभोगोंकी इच्छा के पराधीन बने हुए समस्त ही प्राणी नरकादियोनियों के कष्टों को भोगते हैं या उनमें से कोई २ ? इस प्रकार के प्रश्नका उत्तर कहते हैं-'चिठें कूरेहिं ' इत्यादि ।
જે મનુષ્ય કર્મબંધના કારણ મિથ્યાત્વ અવિરતિ પ્રમાદ અને કપાયના સેવન કરવામાં રાત-દિન રચ્યા-પચ્ચે રહે છે, અને વિષયભોગેની ઈચ્છાને આધીન હોવાથી ધાર્મિક આચાર વિચારથી શૂન્ય છે, ઈન્દ્રિયોના અનુકુળ આચરણ કરવામાં જ જે લાગેલ છે, તે મૃત્યુને પ્રાસ બનીને નરકાદિ નિયામાં કે જે ઠેકાણે છેદન-ભેદન બંધનાદિ અપાર દુઃખે છે, ત્યાં વારંવાર ઉત્પન્ન થાય છે અને ત્યાના તે અનન્ત દુખોને ભગવતો રહે છે. સૂત્ર ૫
શું વિષયગોની ઇચ્છાને પરાધીન બનેલા સમસ્ત પ્રાણી નરકાદિ નિયામાં દુખોને ભોગવે છે કે તેમાથી કઈ કઈ ભોગવે છે? આ પ્રકારના પ્રશ્નના જવાબમાં
थे-चिट्ठं कूरेहिं त्याहि.
14.
