Acharanga Sutra Part 02

SR No.: 009302
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Total Pages: 780
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_acharang
File Size: 52 MB

Page 645

५७०
आचाराङ्गसूत्रे न्तरकरणं कृत्वाऽनुपदोक्तरीत्या प्रथममौपशमिकसम्यक्त्वं लभते । अयमौपशमिकसम्यक्त्वमन्तमुहर्तमनुभूय तदनन्तरमवश्यं सर्वप्रतिपातेन पुनर्मिथ्यात्वी भवति ।
(२) यस्तीविशुद्धिपरिणामी भवति, स खल्वपूर्वकरणमारूढो मिथ्यात्वं त्रिपुत्रीकृत्य तदनन्तरमनिवृत्तिकरणे प्रविष्टः सम्यक्त्वपुञोठयात् प्रथमतया भायोपगमिकं सम्यक्त्वमवाप्नोति, परन्तु कृतत्रिपुञोऽयं प्रथमतयौपशमिकसम्यक्त्वं न लभते । - औपगमिकसम्यक्त्वं द्विविधम् प्रन्थिभेदजन्यम् , उपशमश्रेणिभावि चेति । तत्र प्रथमं ग्रन्यिभेदजन्यं मन्दविशुद्धिपरिणामिनो जीवस्य भवति, द्वितीयं तूपशमअभाव होनेसे मिथ्यात्व के तीन पुंज करनेकी शक्ति से शून्य रहना है, इसलिये यह अनिवृत्तिकरण को प्राप्त हो कर अन्तरकरण करके उपर्युक्त रीतिसे सर्व प्रथम औपशमिक सम्यक्त्व को प्राप्त करता है। औपशमिक सम्यक्त्वकी अन्तर्मुहर्तपरिमित स्थितिका अनुभव कर पश्चात् उसके पूर्ण होते ही अवश्य सर्वप्रतिपात से वह पुनः मिथ्यात्वी हो जाता है।
(२) जो तीवविशुद्धपरिणामी होता है वह अपूर्वकरण में रह कर मिथ्यात्व के तीन पुंज करके पश्चात् अनिवृत्तिकरण में प्रविष्ट होकर सम्यक्त्वमोहनीयपुंजके उदयसे सर्वप्रथम क्षायोपशमिक सम्यक्त्वका लाभ करता है, उपशम सम्यक्त्वका नहीं।
औपशमिक सम्यक्त्वके दो भेद हैं । (१) ग्रन्थिभेदजन्य और दूसरा (२) उपशमणिभावि । इनमें ग्रंथिभेदजन्य उपशमसम्यक्त्व, मन्दविशुद्धिपरिणामवाले जीव के होता है । दूसरा उपशमणिप्राप्त जीव મિથ્યાત્વના ત્રણ પુંજ કરવાની શક્તિથી શૂન્ય રહે છે તેથી આ અનિવૃત્તિકરણને પ્રાપ્ત કરીને અને અન્ડરકરણ કરીને ઉપર બતાવેલી રીતિથી સર્વ પ્રથમ ઔપશમિક સભ્યત્વને પ્રાપ્ત કરે છે. અન્તમુહૂર્તની પથમિક સમ્યક્ત્વની સ્થિતિને અનુભવ કરીને પછી તેના પૂર્ણ થતા જ અવશ્ય સર્વપ્રતિપાતથી તે પુનઃ મિથ્યાત્વી થઈ જાય છે.
જે (૨) તીવિશુદ્ધપરિણામી હોય છે તે અપૂર્વકરણમાં રહીને મિથ્યાત્વના ત્રણ પંજ કરીને પછી અનિવૃત્તિકણમાં પ્રવિષ્ટ થઈને સભ્યત્વમોહનીય પંજના ઉદયથી સર્વ પ્રથમ શપથમિક સમ્યકત્વને લાભ કરે છે, ઉપશમ– સમ્યક્ત્વને નહિ.
ઓપશમિક-મુખ્યત્વના બે લેટ છે (૧) એક ગ્રટિજન્ય અને બીજે (૨) ઉપશમહિલાવી. આમાં પ્રભેિદજન્ય ઉપશમસખ્યત્વ મવિશુદ્ધિ