________________
५४६
आचाराङ्गसूत्रे
ननु यदुक्तं सम्यक्त्वे सति कदाचिद् व्रताङ्गीकरणं नापि भवतीति, तत् कथं संभवति ? उच्यते
यदा सम्यक्त्वलाभानन्तरं नवपल्योपमाधिकस्थितिको देवेषूत्पद्यते तदा तस्यापवस्थायां यावतीं स्थिति क्षपयति तावतीमन्यां बध्नाति ततो देशोनसागरोपमकोटीकोटीरूपाया अधिकृतकर्मस्थितेः पल्योपमपृथक्त्वस्यापगमो न भवतीति-अतो देवभवे देशविरतिलाभो न संभवति, तस्मात् सम्यक्त्वे सत्यपि व्रतानङ्गीकरणं सिद्धम् ।
और भी - - यह सम्यक्त्व बारह प्रकारके श्रावक धर्मका द्वार है १, मूल है २, प्रतिष्ठान (आलम्बन) है ३, आधार है ४, भाजन - पात्र है ५, और निधिरूप है ६ ॥ ३॥
फिर भी - जिस प्रकार ऊपर क्षेत्र में बोये हुए बीज नहीं ऊगते हैं उसी प्रकार मिथ्यात्ववासित जीव में व्रतोंका उदय नहीं होता || ४ ||
शङ्का - सम्यक्त्व के होने पर कदाचित् व्रतका लाभ नहीं भी होता है, यह बात कैसे संभव होती है ? ।
समाधान - सम्यक्त्व के होने पर भी व्रतका लाभ नहीं होता, यह बात एक तो ऊपर कथित प्रकार से प्रकट की गई है, और दूसरा प्रकार यह भी हैजिस जीवको सम्यक्त्वका लाभ हुआ है वह अपनी आयुके अन्तमें atest अधिक स्थितिका बंध कर देवपर्याय में उत्पन्न हुआ उस समय वह उस पर्याय में से जितनी भी स्थितिका क्षय करता है उतनी और दूसरी स्थितिका बंध भी करता रहता है । सम्यक्त्वके उत्पादन के પ્રકારના શ્રાવક ધર્મનું દ્વાર છે ૧, મૂલ છે ૨, પ્રતિष्ठान (आसमन) छे 3, साधार ४, लान्/न-पात्र छेप भने निधि छे ६. (3) વળી—જે પ્રકારે ઉપર ક્ષેત્રમાં વાવેલા ખીજ ઉગતા નથી તે પ્રકારે મિથ્યાત્વવાસિત જીવમા વ્રતના ઉત્ક્રય થતા નથી (૪) શકા—સમ્યક્ત્વના થવાથી વ્રતના લાભ કોઇ વખત નહી પણ થાય, આ વાત કેમ સભવે છે?
ક્રી–આ સમ્યક્ત્વ ખાર
સમાધાન—સમ્યકૃતના થવાથી પણ વ્રતને લાભ નથી થતા, એ વાત એક તા ઉપર કથિત પ્રકારથી પ્રગટ કરી છે, અને ખીન્ને પ્રકાર એ પણ છે—જે જીવને સમ્યક્ત્વના લાલ થયેા છે તે પેાતાની આયુના અતમાં નવ પલ્યથી અધિક સ્થિતિના બધ કરીને દેવપર્યાયમાં ઉત્પન્ન થયા, તે વખત તે પર્યાયમા જેટલીસ્થિતિનેા ક્ષય કરે છે તેટલી બીજી સ્થિતિના તે બંધ પણ કરે છે. એ પ્રકારે સમ્યકૃત્યના ઉત્પાદનના સમયની
