Page Text
________________
४९०
आचाराङ्गसूत्रे
कारकं तदेव शस्त्रमित्युच्यते । एकस्मात् पीडाजनकादन्यत् पीडाजनकं प्रादुर्भवति । यथा-खड्गाभिघातेन शिरःपीडा, ततो ज्वरः, ततोऽपि मूर्च्छादय इति । भावशस्त्रस्य पारम्पर्यं त्वत्रैवोदेशके 'जे कोहदंसी ' इत्यादिनाऽनुपदं वक्ष्यति ।
यथा शस्त्रस्य पारम्पर्यमस्ति न तथा पारम्पर्यमशस्त्रस्यास्तीत्याह – 'नास्ति' इत्यादि । अशस्त्रं संयमः, तत् परेण परं नास्ति-प्रकर्षपरम्परायुक्तं न भवतीत्यर्थः । यथा पृथिव्यादिजीवेषु स्वात्मना समभावः कर्तव्यः, तत्र - ' एगे आया ' इति भगवद्वचनाद् मन्दतीत्रभेदो नास्ति, तस्मात् तत्र समत्वसद्भावात् सामायिकस्य न प्रकर्षपारम्पर्यम् । यद्वा-शैलश्यवस्थासंयमात्परः संयमो नास्ति, तदूर्ध्वं गुणस्थानाभावादिति भावः ॥ मु० ९ ॥
है । पीडाकारक एक ही वस्तुसे अन्य अनेक बातें उत्पन्न होती हैं, जैसे तलवारद्वारा मारने से लगनेवाले के शिरमें पीडा, उससे ज्वर, उससे भी उसे मूर्छा आदि दुःख होते हैं । ये सब बातें द्रव्यशस्त्रमें प्रकर्ष परम्पराकी द्योतक हैं ।
भावशस्त्र प्रकर्षकी परम्परा इसी उद्देशमें इसीके आगे " जे कोहदंसी " इस सूत्र में कहेंगे । जिस प्रकार शस्त्रमें प्रकर्ष की परम्परा है उस प्रकार अशस्त्र में प्रकर्ष परम्परा नहीं है, इस बातको " नत्थि " इस वाक्य से कार प्रकट करते हैं - अशस्त्र नाम संयमका है, वह " परेण परं नास्ति " प्रकर्षपरम्परासे युक्त नहीं होता है। जैसे- पृथिवीकायिकादि जीवोंमें संयमीको आत्मतुल्यताकी भावना रखनी चाहिये, क्यों कि यह वचन है "एगे आया " आत्मा एक है। इस प्रकार की भावनारूप संयम में मन्द और तीव्र भेद नहीं है । इस कारण समस्त पृथिवीकायिकादि અનેક વાતા ઉત્પન્ન થાય છે, જેમ-તલવાર દ્વારા મારવાથી લાગવાવાળાના માથામાં પીડા, તેનાથી જ્વર, તેનાથી તેને મૂર્છા આદિ દુખ થાય છે એ સઘળી વાતા દ્રવ્યશસ્ત્રમાં પ્રક પર પરાની દ્યોતક છે.
ભાવશસ્રમાં પ્રકની પરપરા
66 जे
આ જ ઉદ્દેશમાં એનાથી આગળના कोइदंसी " ये सूत्रभां वामां आवशे ने प्रारे शस्त्रमां प्रहर्षनी परपरा छे ते प्रारे शस्त्रभां अपरंपरा नथी. मे वातने " नत्थि " इत्यादि वास्यथी सूत्रार प्रगट उरे छे. सशस्त्र नाम सयभनु छे, ते " परेण परं नास्ति " - પરપરાથી યુક્ત થતું નથી. જેમ-પૃથિવીકાયાદિ જીવામાં સંચમીએ . આત્મ तुझ्यतानी लावना शमवी लेखे, अरण है लगवाननु मे वयन है- 'एगे आया ' આત્મા એક છે. આ પ્રકારની ભાવનારૂપ સંયમમાં મન્ત્ર અને તીવ્ર ભેદ નથી. એ કારણથી સમસ્ત પૃથિવીકાયાદિક જીવોમાં સમતાશાળી સંયમીના સામાયિક
| SR No. | 009302 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 780 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 52 MB |