________________
४३७
शीतोष्णीय-अध्य० ३. उ. ३ ____ पापकर्मानाचरणमात्रेण श्रमणो न भवति किं तु सम्यगास्रवनिरोधेनेत्याह'जमिणं' इत्यादि।
मूलम्-जमिणं अन्नमन्नवितिगिच्छाए पडिलेहाए न करेइ पावं कम्मं, किं तत्थ मुणी कारणं सिया ?, समयं तत्थुव्वेहाए अप्पाणं विप्पसायए ॥ सू० ३ ॥
छाया—यदिदम् अन्योन्यविचिकित्सया प्रत्युपेक्ष्य न करोति पापं कर्म । किं तत्र मुनिः कारणं स्यात् ? समयं तत्रोत्प्रेक्ष्य आत्मानं विप्रसादयेत् ॥मू० ३।। ___टीका-यदिदं पापं-पापानुवन्धि कम-पचनपाचनपरिग्रहादिलक्षणम् अन्योन्यविचिकित्सया-विचिकित्सा-आशङ्का भयं लज्जावा, अन्योन्यस्य परस्परस्य या विचिकित्सा आशङ्का, यद्वा-अन्योन्यस्मात् परस्परतो भयं लज्जा वा, तया प्रत्युन अपने लिये हिंसा करनेवालोंकी अनुमोदना ही कर सकता है। यदि ऐसा करता है तो वह साधु नहीं कहला सकता। जो साधु हो कर जीवहिंसाके भयसे स्वयं पाकादिक क्रिया तो नहीं करते हैं परन्तु उद्दिष्ट भोजन लेते हैं, तथा अपने लिये दूसरोंसे भोजन तैयार करवाते हैं वे नव कोटिसे हिंसा के त्यागी नहीं हैं, अतः वे साधु भी नहीं हैं । सू० २ ॥
पाप कर्म नहीं करने मात्रसे प्राणी मुनि नहीं होता है किन्तु कर्मा के आस्रवको भली प्रकार रोकनेसे ही वह मुनि होता है, अब इसी वातको स्पष्ट करते हैं-'जमिणं' इत्यादि।
जो मुनि-अवस्थामें पापकों के नहीं करनेके कारण हैं वे प्रत्यक्ष हैं। वे ये हैं-आशङ्का, भय अथवा लज्जा । अर्थात् मुनि हो कर भी जो पाप नहीं करता है उसमें प्रधान कारण परस्परकी अथवा एक दूसरेसे કરાવતા નથી, અને પિતાને માટે હિંસા કરવાવાળાઓની અનુમોદના પણ કરતા નથી. કદાચ એવું કરે તે તેને સાધુ કહેવામાં આવતું નથી જે સાધુ બની જીવ હિંસાના ભયથી સ્વયં પાકાદિક કિયા નથી કરતા પરંતુ ઉદ્દિષ્ટ ભજન લે છે. તથા પિતાને માટે બીજાઓથી ભોજન તૈયાર કરાવે છે તેઓ નવ કેટિથી હિંસાના ત્યાગી નથી તેમજ તેઓ સાચા સાધુ પણ નથી કે સૂ૦ ૨
પાપકર્મ નહિ કરવા માત્રથી મુનિ બનતા નથી પણ કર્મોના આવ્યવને ભલી प्रा२ २४वाची भुनि याय छे, ते पातने २५४ ४३ छे-'जमिणं' इत्यादि.
જે મુનિ અવસ્થામાં પાપકર્મો નહિ કરવાના કારણે છે ને પ્રત્યક છે. તે આ છે - આશંકા ભય અથવા લા . અર્થાત્ મુનિ બનીને પણ જે પાપ કરતા નથી તેમાં પ્રધાન કારણ પરસ્પરની અથવા એક બીજાથી પરસ્પરમાં નાકા ભય