Page Text
________________
४३८
आचारागसूत्रे पेक्ष्य-मनसि विचार्य न करोति । तत्र-पापकर्मानाचरणे तस्य किं मुनिः=मुनित्वं कारणं स्यात् ? न, यतस्तत्र पापकर्मानाचरणे अन्योन्यविचिकित्सैव कारणं, न तु मुनिखम् । यस्तु मुनिर्भवति तस्यैव मुनित्वं पापकर्मानाचरणे कारणं भवतीति । यद्वा-'किम् ' इति काक्वा निर्देशः । 'मुणी' इति सप्तम्यन्तम् , ततश्च-'मुनौ'इतिच्छाया । तत्र-तस्मिन् मुनौ-मुनित्वे किं पापकर्मानाचरणमेव कारणम् ? अपि तु न, नहि अन्योन्यविचिकित्सया पापमननुतिष्ठन् मुनिर्भवतीति । तर्हि कथं मुनिभवति ? इत्याह-' समयं तत्थुव्वेहाए ' इत्यादि । तत्र समयम् आगमम् उत्प्रेक्ष्य पर्यालोच्य आत्मानं विप्रसादयेत्, जिनप्रवचनरहस्यपर्यालोचनेनात्मानमप्रमादशुभभावनादिभिर्विविधैरुपायैः प्रसन्नं कुर्यादित्यर्थः । शुभाध्यवसायपूर्वकमागमोक्तानुसारेण यदनुष्ठानं तत्सर्वं मुनित्वे कारणमिति भावः। इदं निश्चयनयाभिप्रायेण । परस्परमें आशा, भय अथवा लज्जा है, न कि मुनित्व । वह तो इन्हीं सब बातोंको मनमें विचार कर पापानुबन्धी कर्म जो पचन पाचन एवं परिग्रह आदि हैं उन्हें नहीं करता है।
अथवा-परस्परकी आशङ्का या भयादिसे पापकर्मोंका नहीं करना क्या यही मुनिपनाका कारण है ? इस प्रकारकी आशङ्काका उत्तर देते हैं'समयं तत्थुव्वेहाए' इत्यादि । समय शब्दका अर्थ 'आगम' तथा 'उत्प्रेक्ष्य' शब्द का अर्थ 'विचार कर' है, अर्थात्-जिनप्रतिपादित आगमके रहस्यका विचार कर 'अप्पाणं विप्पसायए' आत्मानं विप्रसादयेत्, मुनि अपनी आत्माको अप्रमाद एवं शुभ भावनादिक विविध उपायों से प्रसन्न करे। शुभ अध्यवसायपूर्वक आगमप्रतिपादित विधिके अनुसार जो अनुष्ठान मुनि-अवस्थामें करनेयोग्य कहे गये हैं वे सब करे, ये ही अनुठान मुनिपनामें कारण हैं। यह कथन निश्चय नयके अभिप्रायसे किया है। અથવા લજજા છે, ન કે મુનિત્વ. તેઓ (મુનિઓ) તે આ સઘળી વાતને મનમાં વિચાર કરી પાપાનુબ ધી કર્મ જે પચન-પાચન અને પરિગ્રહ આદિ છે તેને કરતા નથી
અથવા–પરસ્પરની આશકા અથવા ભયાદિથી પાપકર્મોનુ નહિ કરવું તે शुभुनिपानु ॥२९५ छ ? या प्रारनी भाशानु स्पष्टी४२७ ४२ छ-' समय तत्यवेहाए 'त्यादि समय नो मथ आगम' तथा 'उत्प्रेक्ष्य ' ने! અર્થે વિચાર કરી” છે અર્થાત્ જીનપ્રતિપાદિત આગમના રહસ્યને વિચાર કરી 'अपाणं विप्पसायए' आत्मानं विप्रसादयेत्-भुनि पाताना मात्माने समाह मने शुल ભાવનાદિકવિવિધ ઉપાથી પ્રસન્ન કરે શુભ અધ્યવસાયપૂર્વક આગમપ્રતિપાદિત વિધિઅનુસાર જે અનુષ્ઠાન મુનિ અવસ્થામાં કરવાગ્ય કહેવામા આવેલ છે તે સઘળા કરે તે જ અનુષ્ઠાન મુનિ પણાનું કારણ છે. આ કથન નિશ્ચયનયના અભિપ્રાયથી કરેલ છે.
| SR No. | 009302 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 780 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 52 MB |