________________
अध्य० २. उ. ४
२८७
अथवा 'लाभे' इति च्छाया, लाभे सति वखाहारादेरधिगमे च न माद्येत । एवमलाभे वस्त्रपात्रादेरप्राप्तौ ' धिग् हतभाग्यं मां यदन्यैर्लभ्यते अन्तरायोदयान्मया न लभ्यते ' इति = एवं न शोचेत् शोकं न विदध्यात्, लाभालाभयोर्मध्यस्थभावमवलम्वेतेत्यर्थः । उक्तञ्च –
" लाभो वरमला भोsपि, मुनिरुभयस्मिन्दधाति माध्यस्थ्यम् । लाभे प्राणपरिस्थितिरथचालाभे तपोवृद्धिः " ॥ १ ॥ इति ।
ऐसा कभी भी भाव न रखे कि - अशनादि - आहारवस्त्रादिक का लाभ मुझे ही होता है अन्य को नहीं । क्यों कि इस प्रकार की भावना से आत्मा में एक प्रकार का अहंकार उत्पन्न होता है जो संयम जीवन में सफेद वस्त्र में धब्बे की तरह बाधक होता है, अतः इस प्रकार का अहंकार कभी नहीं करना चाहिये । अथवा “लाभ इति न माद्येत " इसका अभिप्राय यह भी होता है कि आहार वस्त्रादिक का लाभ होने पर संयमी को हर्षित नहीं होना चाहिये, और अलाभ होने पर उसे
66.
मुझ हतभागी - अभागे को धिक्कार है, दूसरों को तो सब कुछ मिलता है मुझे अन्तराय के उदय से कुछ भी नहीं मिलता " इस प्रकार का शोक भी नहीं करना चाहिये, क्योंकि संयमजीवन की शोभा लाभ और अलाभ में मध्यस्थ भाव रखने से ही है । कहा भी है
" लाभो वरमला भोsपि, मुनिरुभयस्मिन् दधाति माध्यस्थ्यम् । लाभे प्राणपरिस्थिति रथ चालाभे तपोवृद्धिः ॥ १ ॥ " इति ॥
એવા ભાવ કાઈ વખત ન રાખે કે- અશનાઢિ–આહારવસ્ત્રાદિકનો લાભ મને જ થાય છે. બીજાને નહિ.' કારણ કે આ પ્રકારની ભાવનાથી આત્મામાં એક પ્રકારનો અહંકાર ઉત્પન્ન થાય છે જે સંયમ જીવનમાં સફેદ વસ્ત્રમાં ડાઘાની માફક આધક થાય છે. માટે આ પ્રકારના અહંકાર કોઇ વખત કરવા ન જોઇએ. અથવા लाभ इति न माद्येत " मेनो अभिप्राय से पशु थाय छेडे - आहारनो લાભ થવાથી સંયમીએ હર્ષિ`ત નહિ થવું ોઈએ, અને આલાભ થવાથી તેણે
८८
C+
“ હું હતભાગી—અભાગીને ધિક્કાર છે, બીજાને સઘળુ મળે છે, મને અંતરાયના ઉદયથી કાંઈ પણ મળતું નથી.” આવા પ્રકારનો શોક પણ નહિ કરવા જોઇએ, કારણ કે સંયમજીવનની શેલા લાભ અને મલાભમાં મધ્યસ્થભાવ રાખવામાં छेउछे
" लाभो वरमलाभोऽपि मुनिरुभयस्मिन् दधाति माध्यस्थ्यम् । लाभे प्राणपरिस्थिति-रथ चालामे तपोवृद्धिः ॥ १ ॥ " इति ।
