________________
अध्य० २ उ. ३
૨૦૭ ___ उक्तं संयमिजीवनस्वरूपम् , अथासंयमिजीवनस्वरूपमाह-सव्वे पाणा' इत्यादि। भूलम्-सव्वे पाणा पियाउया सुहसाया दुक्खपडिकूला आप्पियवहा पियजीवणा जीविउकामा सव्वेसि जीवियं पियं, तं परिगिज्झ दुपयं चउप्पयं अभिमुंजियाणं संसिंचियाणं तिविहेण जाऽवि से तत्थ मत्ता भवइ अप्पा वा बहुया वा से तत्थ गडिए चिट्टइ भोयणाए ॥ सू० ५॥ ___छाया-सर्व प्राणाः प्रियायुषः सुखास्वादाः दुःखप्रतिकूला अप्रियवधाः प्रियजीवना जीवितुकामाः सर्वेषां जीवितं प्रियम्, तत्परिगृह्य द्विपदं चतुष्पदमभियुज्य खलु संसिच्य खलु त्रिविधेन याऽपि तस्य तत्र मात्रा भवत्यल्पा वा बहुका वा स तत्र गृद्धस्तिष्ठति भोजनाय ॥ मू० ५ ॥
टीका-' सर्वे' इत्यादि, सर्व-निखिलाः, माणाः पाणिनः संसारिणः, प्रियायुषः प्रियजीविता भवन्ति, यो जीवो यत्रोच्चनीचयोनौ जन्म गृह्णाति तत्रैव रमते जीवितुमिच्छति च विषकृमिन्यायेन उक्तञ्च" अमेज्झमझे कीडस्स, सुरिंदस्स सुरालए।
समाणा जीवियाकंखा, तेर्सि मच्चुभयं समं ॥” इति । छाया-" अमेध्यमध्ये कीटस्य, सुरेन्द्रस्य सुरालये ।
समाना जीविताकाङ्क्षा, तयोर्मृत्युभयं समम् ॥" संयमजीवन का स्वरूप प्रकट किया, अब असंयमजीवन का स्वरूप प्रकट करते हैं-'सव्वे पाणा पियाउया' इत्यादि।
समस्त संसारी जीवों को जीवन प्रिय है, कोई भी जीव ऐसा नहीं है, जिसे अपने जीवन से ममता न हो, विष्ठा का कीडा भी अधिक से अधिक जीने की इच्छा रखता है। जो जीव जिस पर्याय में वर्तमान है उसे वही पर्याय प्रिय है। विष्ठा के कीडे की ममता को देखिये-वह यदि उस स्थान से अलग किया जाता है तो वह वहां से अलग होकर આ સંયમ જીવનનું સ્વરૂપ પ્રકટ કર્યું, હવે અસંયમ જીવનનું સ્વરૂપ પ્રગટ કરે --' सव्वे पाणा पियाउया' ऽत्याहि.
સમસ્ત સંસારી જીવન જીવન પ્રિય છે, કોઈ પણ જીવ એ નથી જેને પોતાના જીવનથી મમતા ન હોય. વિષ્ટાને કીડ પણ વધારેમાં વધારે જીવવાની ઈચ્છા રાખે છે. જે જીવ જે પર્યાયમાં વર્તમાન છે તેને તે જ પર્યાય પ્રિય છે. વિણાના કીડાની મમતાને જાઓ તે કદાચ તે સ્થાનથી અલગ કરવામાં આવે તે
