________________
-
आचारागस नमेपाम् , शेपमन्यत् समानम् । एपां स्थानं घनोदधिवातयलयादि । संख्यामङ्गीकृत्यानन्ताः सर्वे वनस्पतयः।
एवं वनस्पतीनां वृक्षादिभेदः मत्येकसाधारणभेदैः, तथा-वर्णगन्धरससर्शमेदेश्व सहस्रशो मेदा भवन्ति । योन्यादिभेदैः पुनर्लक्षशो मेदा जायन्ते ।
वनस्पतेर्योनिः संवृता भवति । तस्याः सचित्ताचित्तमिश्रभेदेन यो भेदाः, तथा शीतोष्णमिश्रभेदेन त्रयो भेदाः । एवं गणनया प्रत्येकवनस्पतियोनीनां दशलक्ष संख्यका भेदा मवन्ति । साधारणवनस्पतीनां चतुर्दशलक्षसंख्यका भेदा जायन्ते । शेष सब पूर्ववत है। इन का स्थान घनोदधियातवलय आदि हैं। संख्या की अपेक्षा पूर्वोक्त सब प्रकार की वनस्पति-संख्या अनन्त है। __. घृक्ष आदि के भेदों की अपेक्षा, प्रत्येक साधारण की अपेक्षा तथा वर्ण, रस गंध और स्पर्श के भेद की अपेक्षा वनस्पति के हजारों भेद होते हैं । योनि आदि के मेदों की अपेक्षा विचार किया जाय तो लाखों भेद हो जाते हैं ।
वनस्पति की योनि संवृत है । संवृतयोनि सचित्त, अचित्त, और मिश्र के भेद से तीन प्रकार की होती है। शीत, उष्ण तथा मिश्र के भेद से भी तीन प्रकार की है। इस प्रकार गणना करने से प्रत्येकवनस्पति की दस लाख योनिया है । साधारणवनस्पति की योनिया चौदह लाख हैं।
બાકી તમામ પૂર્વ પ્રમાણે છે. એનું સ્થાન ઘનાદધિવાતવલય આદિ છે. સંખ્યાની અપેક્ષા પૂર્વોક્ત સર્વ પ્રકારની વનસ્પતિ–સંખ્યા અનન્ત છે.
વૃક્ષ આદિના ભેદની અપેક્ષાએ, પ્રત્યેક-સાધારણ અપેક્ષાએ તથા વર્ણ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શના ભેદની અપેક્ષાએ વનસ્પતિના હજારે ભેદ થાય છે. ચાનિ આદિના ભેદની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવે તે લાખે ભેદ થઈ જાય છે. વનસ્પતિની નિ સંવૃત છે. સંવૃતનિ સચિત્ત, અચિત્ત અને મિશ્રના ભેદથી ત્રણ પ્રકારની હેય છે અને શીત ઉsણ તથા મિશ્રના ભેદથી ત્રણ પ્રકારની છે. આ પ્રમાણે ગણના કરવાથી પ્રત્યેકવનસ્પતિની દસ લાખ એનિઓ છે, અને સાધારણુંવનસ્પતિની ચનિએ ચૌદ લાખ છે.
