Acharanga Sutra Part 01

SR No.: 009301
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1958
Total Pages: 915
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_acharang
File Size: 25 MB

Page 731

-
-
आचारचिन्तामणि-टीका अध्य० १ ३. ५ सू. १ वनस्पतिप्ररूपणा अस्थिक-तिन्दुक-कपित्या-म्बाडक-मातुलिङ्ग-बिल्ला-मलक-पनस-दाडिमादयः ।
एकास्थिकानां बहुवीजकानां च वृक्षाणां मूलैकजीवमाश्रित्य मूलकन्दस्कन्धवशाखाप्रवालेषु प्रत्येकमसंख्येया जीवाः सन्ति । एको मूलजीवस्तु मूलादिफलपर्यन्तं सर्वावयवं व्याप्य क्षेषु तिष्ठति ।
नन्वेकास्थिकानां बहुवीजकानां च वृक्षाणां मूलकन्दस्कन्धत्वकशाखादयः मत्येकमसंख्येयजीवाः सन्ति, इति यदुक्तं तत् कथमुपपद्यते, मृलादिफलपर्यन्ता वृक्षाः सर्वेऽप्येकशरीराकारा एवोपलभ्यन्ते, यथा-देवदत्तस्य शरीरमखण्डमेकरूपमुपलभ्यते तद्वत्, तस्मादेकशरीरात्मका एव दृक्षाः, कथममी मत्येकशरीरा असंख्येयजीचा इति ? उच्यते-- (तंदू) कपिथ (फविठ), अम्बाडक, मातुलिंग, बिल्व, आमला, पनस और दाडिम आदि ।
एकास्थिक और बहुबीजक वृक्षों में मूलके एक जीव के सहारे मूल, कंद, स्कंध, छाल, __ शाखा,और प्रवाल में अलग-अलग असंख्यात जीव हैं। एक मूल जीय, मूल से लेकर फल तक वृक्ष के सभी अवयवों में व्याप्त होकर रहता है।
शंका-एक बीजवाले और बहुत चीज बाले वृक्षों के मूल, कन्द, स्कन्ध, स्वचा, शाखा आदि प्रत्येक असंख्यात जीव वाले हैं, यह कथन सही कैसे हो सकता है ? मूल से लेकर फलपर्यन्त वृक्ष सभी एक शरीराकार ही उपलब्ध होते हैं, जैसे कि देवदत्त का शरीर अखंड एकरूप ही देखा जाता है । अतः वृक्ष एक-एक शरीररूप ही हैं। उन में असंख्यात प्रत्येक किस प्रकार हो सकते हैं ? मस्थिर, ति, पित्य, मा४, मातुमि मिन्नई), पि, (tel), मामा, પનસ અને દાડમ આદિ.
એકાસ્થિક અને બહુબીજક વૃક્ષામાં મૂળના એક જીવના આધારે મૂલ, કંદ, સ્કંધ છાલ, શાખા અને પ્રવાલમાં અલગઅલગ અસંખ્યાત જીવ છે. એક મૂલ જીવ, મૂલથી લઈને ફલ સુધી વૃક્ષના સર્વ અવસ્થામાં વ્યાપ્ત થઈને રહે છે.
શકા–એકબીજવાળા અને બહુબીજવાળા વૃક્ષના મૂળ, કંદ, સ્કન્ધ, ત્વચાછાલ, શાખા આદિ પ્રત્યેક અસંખ્યાત છવવાળા છે. આ કથન સાચું છે એમ કેવી રીતે કહી શકાય ? અથવા એ કથન સાચું કેવી રીતે હોઈ શકે?
મૂલથી લઈને ફલ સુધી વૃક્ષ સર્વ એક શરીરાકારજ ઉપલબ્ધ થાય છે. જેમકે દેવદત્તનું શરીર અખંડ એકરૂપ જ જોવામાં આવે છે. એ માટે વૃક્ષ એક એક શરીર. રૂપજ છે. તેમાં અસંખ્યાત પ્રત્યેકશરીર કેવી રીતે હોઈ શકે છે?
प्र. मा.-७५