Page Text
________________
आचारचिन्तामणि -टीका अध्य. १ उ. २ सू. ५ पृथिवीजीवसिद्धिः
४५९
पृथिव्यादीनामव्यक्तैव घोरतरवेदना भवतीति भगवता केवलालोकेन साक्षात्कृत्य
प्रवेदितम् ।
अन्यमपि दृष्टान्तमाह - " अप्पेगे संपमारए अप्पेगे उद्दवए इति । एकः कथित् यथा सर्वावयवयुक्तं कञ्चित्माणिनं संप्रमारयेत् तीव्रद्वेपावेशेन शस्त्रादिमहारेण चेष्टाराहित्यरूपां मूर्छामापादयेत् तथा एकः कथित् मूर्छापिन्नं उद्यावयेत् प्राणेभ्यो व्यपरोपयेत्, तस्य मूर्च्छाविशेन व्यक्त-वेदनाया अभावेऽपि अव्यक्ता घोरतर वेदना जायत एव तथा पृथिवीजीवानामव्यक्ता घोरतरवेदना भवत्येव ॥ सू. ५ ॥
इत्थं पृथिवीकायस्य जीवत्वं शस्राद्धाघातेन वेदनां च प्रदर्श्य, अधुना उसी प्रकार प्रगाढ मोह अज्ञान वाले स्यानद्धि आदि कर्म के उदय से अप्रकट चेतना वाले पृथ्वीका आदि जीवों को अप्रकट किन्तु अत्यन्त दारुण वेदना होती है। यह वात भगवान् ने केवलज्ञान से साक्षात् जानकर प्रकट की है ।
27
1
इसी fare में एक दृष्टान्त और कहते हैं- 'अप्पेगे' इत्यादि । जैसे- कोई पुरुष, सभी अवयवों से युक्त किसी प्राणी को तीत्र द्वेष के आवेश के वश हो कर शस्त्र आदि का प्रहार कर के चेटारहित - मूर्छित कर देता है, तथा कोई उस मूर्छित पुरुष को प्राणहीन करता है तो यद्यपि उस मूर्च्छित में व्यक्त वेदना नहीं है फिर भी अव्यक्त अत्यन्त घोर वेदना होती ही है, इसी प्रकार पृथिवीकाय में घोर अव्यक्त वेदना होती है ॥ सू. ६॥
इस प्रकार पृथिवीकाय की सचित्तता और शस्त्र आदि के आघात से होने वाली (દંડ) માહ અજ્ઞાનવાળા સ્ત્યાદ્ધિ આદિ કર્મના ઉદયથી અપ્રકટ ચેતનાવાળા પૃથ્વીકાય આદિ જીવાને પ્રકટ પરન્તુ અત્યન્ત દારુણુ વેદના થાય છે, આ વાત ભગવાને કેવલ જ્ઞાનથી સાક્ષાત્ જાણીને પ્રકટ કરી છે.
या विषयभां से पीलु दृष्टान्त उहे छे-'अप्येगे' इत्यादि, प्रेम अर्ध ३५, સર્વ અવયવાથી યુક્ત કોઈ પ્રાણીને તીવ્ર દ્વેષથી આવેશને વશ થઈ શસ્ત્ર આદિના પ્રહાર કરીને ચેષ્ટારહિત-મૂછિત કરી નાખે છે, તથા કેાઈ તે મૂર્છિત પુરૂષને પ્રાણહીન કરે છે. તે મૂતિમાં વ્યક્ત વેદના નથી. તે પશુ અવ્યક્ત (જાણી-જોઈ શકાય નહિ તેવી રીતે) અત્યન્ત ઘાર વેદના થાય છે. એ પ્રમાણે પૃથ્વીકાયમાં પણ ઘેર વેદના થાય છે. પ
આ પ્રમાણે પૃથ્વીકાયની સચિત્તતા અને શસ્ત્ર આદિના આઘાતથી થવાવાળી
| SR No. | 009301 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 915 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 25 MB |