________________
आचारचिन्तार्माण-टीका अध्य.१ ३.१ मृ. ११ कर्मसमारम्भहेतुः ४१५
मूलम् --- एयाति सव्यावंति लोगंसि कम्मसमारंभा परिजाणियन्या भवति ।। सू. ११ ॥
छायां-एतांवन्तः सर्वे लोके कर्मसमारम्भाः परिज्ञातव्या भवति ॥सू. ११॥
टीका-'एतावन्तः' इति-लोके-जिनशासने कर्मसमारम्मा: कर्मबन्धहेतवः क्रियाविशेषाः सर्वे एतावन्तः । कृतकारितानुमोदितभेदेन निविधानां कर्मसमारम्भाणां . प्रत्येकमतीतवर्जमानानागतत्रयभेदेन नवविधानां पुनर्मनोवाक्कायभेदेन मस्येकं त्रैविध्ये सति सप्तविंशतिर्भा भवन्तीति रीत्या पूर्वकथितसप्तविंशतिभावन्तः, न तु तेभ्योऽधिका इत्यर्थः । एते च कर्मसमारम्भाः परिज्ञातव्या भवन्ति, एतत्परिज्ञानार्थ यत्नो विधेय इत्यर्थः । ज्ञाते सति पुनः पुनरस्यानुस्मरणं करणीयं, न त्वत्र प्रमादः कार्य इति भावः ।। मू. ११॥
कर्मसंमारम्भपरिज्ञानस्य फलमाह-जम्सेंते. ' इत्यादि। मूलार्थ-जिनशासन में इतने कर्मसमारम्भ जानने योग्य हैं । सू. ११ ॥
टोकार्थ-जिनशासन में कर्मवन्ध के कारण इतने ही हैं । कृत, कारित, और अनुमोदित के भेद से तीन प्रकार के कर्मसमारम्भीका अतीत वर्तमान और भविष्य काल के साथ गुणाकार करने पर नौ भेद होते है । ये नौ भेद मन, वचन, काय के भेदसे सत्ताईस मङ्गरूप हो जाते हैं । इस प्रकार सत्ताईस तरह के कर्मसमारम्भ जानने चाहिए, इनसे न कम हैं और न अधिक हैं। उन्हें जानने के लिए यत्न करना चाहिए । जान लेने के पश्चात् उनका बार-बार स्मरण करना चाहिए । इस विषय में प्रमाद नहीं करना चाहिए ॥११॥
कर्मसमारम्भ के ज्ञानका फल बतलाते हैं-' जस्सेते' इत्यादि ।
મૂલાંથ-જિનશાસનમાં આટલા કસમારંભ જાણવા યોગ્ય છે (૧૧).
ટીકાથ-જિનશાસનમાં કર્મબંધનાં કારણ આટલાં જ છે. કરવું. કરાવવું અને અનુમદન આપવું આ ભેદથી ત્રણ પ્રકારના કર્મસમારને ભૂતકાલ, વત્તમાન અને ભવિષ્ય કૉલની સાથે ગુણાકાર કરવાથી નવ ભેદ થાય છે. આ નવ ભેદ મન, વચન, કાયાના ભેદથી સત્તાવીસ લંગરૂપ થઈ જાય છે. એ પ્રમાણે સત્તાવીસ તરેહના કમસમારંભેને જાણવા જોઈએ. એનાથી ઓછા નથી અને અધિક પણ નથી. તેને જાણવા માટે યત્ન કરે જોઈએ. જગ્યા પછી તેનું વારંવાર સ્મરણ કરવું જોઈએ. આ વિષયમાં પ્રમાદ નહિ કરવા જોઈએ. (૧૧)
भसभार माना ज्ञान ५ मताये छ:-'जस्सेते' Ulft.
