Page Text
________________
४१०
आचारायंत्रे
खलु भवेदिता । तत्तद्दुःखकारणकर्मबन्धसमुच्छेदार्थं जीवेन परिक्षाऽवश्यं शरणीकरणीयेति भगवता प्रवोधितमिति भावः परिक्षा सम्यगवबोधः । परिक्षा द्विविधा ज्ञ - प्रत्याख्यान - मेदात् । ' सावद्यव्यापारेण कर्मबन्धो भवतीति ज्ञानं ज्ञ - परिज्ञा । कर्मबन्धकारणस्य सावयव्यापारस्य परित्यागः प्रत्याख्यान - परिज्ञा । अत्रेदमवगन्तव्यम् - अतीतकाले मनसा वाचा कायेन च मया सावधक्रिया कृता, कारिता, अनुमोदिता च, तथा वर्त्तमानकाले सावधक्रियां करोमि, कारयामि, कुर्वन्तमप्यन्यमनुमोदयामि । एवं यदि भविष्यत्कालेऽपि सावधक्रियां करिष्यामि, कारयिष्यामि करिष्यमाणमन्यमनुमोदयिष्यामि । इत्थंमनेकविधसावद्यव्यापारं कुर्वन् जीवः संसारे परिभ्रमति, नरकनिगोदाद्यनेकविधदुस्सहयातनां
भगवान् महावीर स्वामीने परिज्ञों की प्ररूपणा की है। दुःखों के कारणभूत कर्मों के बन्धको नाश करने के लिए जीव को परिज्ञा का शरण अवश्य ग्रहण करना चाहिए; ऐसा भगवान् ने कहा है । परिज्ञा का अर्थ है- सम्यग्ज्ञानं । परिज्ञां दो प्रकार की हैज्ञ - परिज्ञा और प्रत्याख्यान परिज्ञा । सावद्य व्यापार से कर्मबन्ध होता है ' ऐसा जानना ज्ञ - परिज्ञा है । और कर्म बन्ध के कारण सावद्यं व्यापारों का परित्याग कर देना प्रत्याख्यान परिज्ञा है । यहाँ यह समझना चाहिए कि- भूतकाल में मैंने मन, वचन, कार्य से सावध क्रिया की, कराई और उस की अनुमोदना की, तथा वर्तमान काल में सावध क्रिया करता हूँ, कराता हूँ और दूसरे करने वाले का अनुमोदन करता हूँ, । इसी प्रकार भविष्यकाल में भी सावध क्रिया करूंगा, कराऊंगा, और दूसरे का अनुमोदन करूंगा। इस प्रकार भाँति-भाँति का सावद्ये व्यापार करता हुआ जीव संसार में परिभ्रमण करता है और नरक निगोद आदि की
.
ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ પરિજ્ઞાની પ્રરૂપણા કરી છે. દુ:ખાના કારણભૂત કર્મોના ખધના નાશ કરવા માટે જીવને પરજ્ઞાનું શરણ અવશ્ય ગ્રહણ કરવું જોઈએ, એ अभी भगवान उद्धुं छे. परिज्ञानार्थ संभ्यंग्ज्ञान, परिज्ञा मे अारनी छे(१) श-परिज्ञा भने (२) प्रत्याच्यान - परिज्ञा ' सावध व्यापारथी उभध थाय छेः' આ પ્રકારે સમજવું તે સ–પરિજ્ઞા છે, અને કમખ ધના કારણથી સાવધ વ્યાપારાના ત્યાગ કરી દેવા તે પ્રત્યાખ્યાન-પરિજ્ઞા છે. અહિં આ પ્રમાણે સમજવું જોઈ એ ફેઃ-~~ ભૂતકાળમાં મે મન, વચન, કાયાથી સાવદ્ય ક્રિયા કરી છે; કરાવી છે. અને તેને અનુમેદન આપ્યું છે તથા વર્તમાન કાલમાં સાદ્ય ક્રિયા કરૂ છુ, કરાવું છું, અને બીજા કરવાવાળાંને અનુમેદન આપું છું. આ પ્રમાણે ભવિષ્યકાલમાં પણ સાવદ્ય ક્રિયા રીશ, કરાવીશ અને ખીજાને અનુમાદન આપીશ. આ પ્રમાણે અનેક તરેહના જૂદા જૂદા
| SR No. | 009301 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 915 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 25 MB |