________________
३७४
आंचारामने (७) गोत्रकर्म द्विविधम्-उच्चनीचभेदात् । तत्रउचगोत्रं-देश-जाति-कुलस्थान-मान-सत्कारै-वर्याद्युत्कर्पजनकम् । तद्विपरीतं नीचगोत्रम्-अनार्यदेशचाण्डालादिजातिदास्य-निर्वर्तकम् ।
(८) अन्तरायकर्म-पञ्चविधम्-दान-लाम-भोगो-पभोग-वीर्यान्तरायभेदात् ।
एवं च सर्वसंकलनेनाष्टविधकर्मणामुत्तरप्रकृतिसंख्या अष्टचत्वारिंशदधिकशतं (१४८) भवन्ति ।
कर्मक्षयविचारःज्ञानक्रियाभ्यां कर्मक्षयो भवति । उक्तपड्जीवनिकायानां यथार्थ
(७) गोत्रकर्म दो प्रकार का है-उच्चगोत्र और नीचगोत्र । उच्चगोत्र से देश, जाति, कुल, स्थान, मान, सत्कार, ऐश्वर्य आदि का उत्कर्ष उत्पन्न होता है। नीचगोत्र इस से विपरीत है। इस से अनार्य देश, चाण्डाल आदि जाति और दासता उत्पन्न होती है।
(८) अन्तराय फर्म के पांच भेद हैं-दानान्तराय, लाभान्तराय, भोगान्तराय, उपभोगान्तराय, और वीर्यान्तराय।
इस प्रकार सबका योग करने पर आठों कर्मों की उत्तरप्रकृतिया एक सौ अडतालीस (१४८) होती हैं।
___ कर्मक्षय का विचार ज्ञान और क्रिया से कर्मों का क्षय होता है । पूर्वोक्त पड्जोवनिकाय के वास्तविक
(७) ४ मे हारनु छ–स्यगात्र भने नायगात्र यात्री श, जाति, કુલ, સ્થાન, માન, સત્કાર, અશ્વર્ય આદિને ઉત્કર્ષ ઉત્પન્ન થાય છે. નીચ શેત્ર તેનાથી વિપરીત છે. તેનાથી અનાર્ય દેશ, ચાંડાલ આદિ જાતિ અને દાસપણું વગેરે ઉત્પન્ન થાય છે.
અંતરાયકર્મના પાંચ ભેદ છે–દાનાન્તરાય, લાભાન્તરાય, ભેગાન્તરાય,ઉપભેગાન્તરાય અને વીર્યાન્તરાય.
આ પ્રમાણે સર્વને લેગ કરતાં આઠ કર્મોની ઉત્તરપ્રકૃતિએ એકસે અડતાटीस (१४८) याय छ.
કર્મક્ષયને વિચાર જ્ઞાન અને ક્રિયાથી કોને ક્ષય થાય છે. પૂર્વોક્ત ષડજીવકાચના વાસ્તવિક
