________________
- आचारचिन्तामणि- टीका अवतरणा परद्रव्यविचार
अथ पद्रव्यविचारः
- १४१
पट्स इष्येषु वियद् द्रव्यं क्षेत्रम्, इतरे धर्मादयः पञ्च क्षेत्रवर्तित्वात् क्षेत्रिणः । देवकुरूत्तरकुरुक्षेत्रवर्तियांगलिकैककेशस्य खण्डशः करणे पर्यन्ततो यस्य खण्डस्य पुनः खण्डो न भवितुमईति तादृशखण्डपरिमाणं यावदाकाशक्षेत्रं व्याप्नोति तावति भागे वियतोऽसंख्यातप्रदेशाः, धर्मास्तिकायस्यासंख्यातमदेशाः, अधर्मास्तिकायस्य चा संख्यातप्रदेशाः असंख्याता निगोदानां गोलकाच तिष्ठन्ति ।
3
तत्र
सूच्यग्रभागपरिमिते निगोदखण्डेऽप्यसंख्याताः श्रेणयः सन्ति । प्रत्येक श्रेण्यामसंख्याताः प्रतराः प्रतरे च प्रत्येकमसंख्याताः गोलकाः, गोलके
पद्रव्यविचार
छहयों में से आकाश क्रय, क्षेत्र है, और शेष धर्म आदि पांच व्य क्षेत्रवती होने के कारण क्षेत्री हैं । देव कुरु और उत्तरकुरु क्षेत्रों के जुगलिया के एक केश के ऐसे टुकडे किये जाएँ कि फिर उनका दूसरा टुकडा न हो सके। इन में से एक टुकडा जितने आकाश क्षेत्र को व्याप्त करता है उतने भाग में आकाश के असंख्यात प्रदेश होते हैं । उसी में धर्मास्तिकाय के असंख्यात प्रदेश हैं, अधर्मास्तिकाय के असंख्यात प्रदेश हैं, और निगोद के असंख्यात गोलक विद्यमान हैं ।
सुई की नोंक बराबर निगोद के खण्ड में भी असंख्यात श्रेणियां विद्यमान हैं । एक २ श्रेणी में असंख्यात - असंख्यात प्रतर हैं, एक २ प्रतर में असंख्यातर गोलक हैं, પદ્ભવ્ય વિચાર
છ દ્રવ્યોમાં આકાશ દ્રવ્ય ક્ષેત્ર છે, અને બાકીના ધર્મ આદિ પાંચદ્રશે ક્ષેત્રવતી હાવાથી ક્ષેત્ર છે; દેવકુરૂ અને ઉત્તરકુર્ં ક્ષેત્રોના જુલિઆના એક કેશવાળના એવા ટુકડા કરવામાં આવે કે ફરીને તેને બીજો ટુકડો થઈ શકે નહિં, તેમાંથી એક ટુકડા જેટલા આકાશક્ષેત્રને વ્યાપ્ત કરે છે તેટલા. ભાગમાં આકાશના ૬. અસંખ્યાત પ્રદેશ કહેવાય છે. તેમાં ધર્માસ્તિકાયના અસંખ્યાત પ્રદેશ છે, અધર્મોસ્તિકાયના અસ ંખ્યાત પ્રદેશ છે, અને નિગેાદના અસ ંખ્યાત ગેાલક વિદ્યમાન છે.
સોયની અણી અરેખર નિગોદના ખંડમાં પણુ અસંખ્યાત શ્રેણીએ વિદ્યમાન छे थे ये श्रेणीमां असंख्यात असंख्यात प्रतर है ये. अतरसां
