________________
૧૭૯
[વૈરાગ્યવર્ધા ધર્મભાવના :
જો ભાવમોહ હૈ ન્યારે, દૃગ જ્ઞાન વૃતાદિક સારે, સોધર્મ જબે જિવ ધારે, તબ હી સુખ અચલ નિહારે. ૧૪. સો ધર્મ મુનિન કરિ ધરિયે, તિનકી કરતૂતિ ઉચરિયે, તાકો સુનિયે ભવિ પ્રાની, અપની અનુભૂતિ પિછાની. ૧૫.
વૈરાગ્ય ભાવના' (વજનાભિ ચક્રવર્તીકી ] (કવિવર ભૂધરદ્યસજી પ્રણીત)
બીજ રાખ ફલ ભોગવે, જ્યાં કિસાન જગ માંહિ,
ત્યાં ચક્રી નૃપ સુખકરે, ધર્મ વિસારે નાહિં. ઈહ વિધિ રાજ કરે નરનાયક, ભોગે પુણ્ય વિશાલો, સુખ સાગરમેં રમત નિરંતર, જાત ન જાન્યો કાલ એક દિવસ, શુભકર્મયોગસે, ક્ષેમંકર મુનિ વંદે. દેખે શ્રી ગુરુકે પદ-પંકજ, લોચન અલિ આનંદે. ૧. તીન પ્રદક્ષિણા દે સિર નાયો, કર પૂજા સ્તુતિ કીની, સાધુ સમીપ વિનય કર બેઠઠ્યો, ચરનનમેં દિઠિ દીની. ગુરુ ઉપદેશ્યો ધર્મ શિરોમણિ, સુન રાજ વૈરાગે, રાજ રમા વનિતાદિક જે રસ, તે રસ બરસ લાગે. ૨. મુનિ સૂરજ કથની કિરણાવલિ, લગત ભરમ બુદ્ધિ ભાગી, ભવ તન ભોગ સ્વરૂપ વિચારયો, પરમ ધરમ અનુરાગી. ઈહ સંસાર મહાવન ભીતર, ભ્રમ છોર ન આવે, જન્મન મરી જરા દોં દાઝે, જીવ મહા દુઃખ પાવૈ. ૩. કબહું જાય નરકથિતિ શું જે, છેદન ભેદન ભારી, કબહું પશુ પર્યાય ધરે, તહં વધ-બંધન ભયકારી. સુરગતિમ્ પર સંપત્તિ દેખે, રાગ ઉદય દુઃખ હોઈ,
વૈરાગ્યવષ ]
૧૦ માનુષયોનિ અનેક વિપતિમય, સર્વ સુખી નહીં કોઈ. ૪. કોઈ ઇષ્ટ વિયોગી વિલખે, કોઈ અનિષ્ટ સંયોગી, કોઈ દીન દરિદ્રી દીખે, કોઈ તન કે રોગી. કિસ હી ઘર કલિહારી નારી, કે વૈરી સમ ભાઈ, કિસ હી કે દુખ વાહિર દીખે, કિસ હી ઉર દુચિતાઈ. ૫ કોઈ પુત્ર બિના નિત ઝૂરે, હોય મરે તબ રોવૈ, ખોટી સંતતિ સોં દુઃખ ઉપજે, કયોં પ્રાણી સુખ સોલૈ. પુણ્ય ઉદય જિનકે તિનકે ભી, નાહીં સદા સુખ સાતા, યહ જગવાસ યથારથ દેખે, સબ હી હૈ દુઃખ દાતા. ૬. જો સંસાર વિષે સુખ હોતા, તીર્થકર કર્યો ત્યાગે, કાહે કો શિવ સાધન કરતે, સંયમ સૌ અનુરાગે. દેહ અપાવન અસ્થિર ઘિનાવન, યામેં સાર ન કોઈ, સાગર કે જલ સો શુચિ કીજે, તો ભી શુદ્ધ ન હોઈ. ૭. સપ્ત કુધાતુ ભરી મલ મૂત્રસે, ચર્મ લપેટી સોહૈ, અંતર દેખત યા સમ ગમેં, ઔર અપાવન કો હૈ. નવ મલ દ્વાર ચૂર્વે નિશિ વાસર, નામ લિયે દિન આવે, વ્યાધિ ઉપાધિ અનેક જહાં તહાં, કૌન સુધી સુખ પાવે. ૮. પોષત તો દુખ દોષ કરે અતિ, સોશ્વત સુખ ઉપજાવે, દુર્જન દેહ સ્વભાવ બરાબર, મૂરખ પ્રીતિ બઢાવે. રાચન યોગ્ય સ્વરૂપ ન યાકો, બિરચન યોગ્ય સહી હૈ, યહ તન પાય મહાતપ કીજે, યામેં સાર યહી હૈ. ૯, ભોગ બૂરે ભવ રોગ બઢાવૈ, બૈરી હૈ જગ જીય કે, બેરસ હોય વિપાક સમય અતિ, સેવત લાગે નીકે, વજ અગ્નિ વિષ સે વિષધરસે. હૈં અધિક દુખદાઈ,