________________
૧૭૭
[ વૈરાગ્યવર્ધા નર તન કો પાયા હૈ તૂને, ના ઇસકો વ્યર્થ ગુવાના તૂ, પૂજામેં લગા, ભક્તિમેં લગા, ઔર જીવન સજ્જ બનાના ટૂ (૨) તૂ મૂઠી બાંધે આયા થા, ઔર હાથ પસારે જાયેગા, કેવલ ધર્મ સહાયક હૈ તેરા, બાકી સબ યહાં રહ જાયેગા. અરે.. યહ મહલ-મકાન તેરે સુંદરતમ, તેરે ભાઈ-બંધુ ઔર સબ સજ્જન, સુખમેં તો હૈ યે સબ સાથી, દુઃખમે ન રહે કોઈ સંગાથી. અરે. કભી હાથી હુઆ કભી ઘોડા તૂ, કભી ચિટી કભી મકોડા તું, ના જાને પાયે કિતને તન, મુશ્કિલસે મિલા હૈ યહ નર તને... અરે.
છે બાર ભાવના (પં. શ્રી દૌલતરામજી કૃત) શ્રી મુનિ સકલવતી બડભાગી, ભવ ભોગનતે વૈરાગી, વૈરાગ્ય ઉપાવન માઈ, ચિત્તે અનુપ્રેક્ષા ભાઈ. ૧. ઉન ચિત્તત સમમુખ જાગે, જિમ જ્વલનપવનકે લાગે,
જબ હી જિવ આતમ જાનૈ, તબ હી જિય શિવસુખ ઠારૈ. ૨. અનિત્યભાવના :
જોબન ગૃહ ગોધન નારી, હય ગય જન આજ્ઞાકારી,
ઈન્દ્રિય-ભોગ છિન થાઈ, સુરધનુ ચપલા ચપલાઈ. ૩. અશરણભાવના :
સુર અસુર ખગાધિપ જેતે, મૃગ જ્યોં હરિ કાલ દલે તે,
મણિ મંત્ર તંત્ર બાહુ હોઈ, મરતે ન બચાવે કોઈ. ૪. સંસારભાવના :
ચહુ ગતિ દુઃખ જીવ ભરે હૈં, પરિવર્તન પંચ કરે હૈ, સબ વિધિ સંસાર અસારા, યામેં સુખ નાહિ લગાર. ૫.
વૈરાગ્યવષ ]
૧૭૮ એકત્વભાવના :
શુભ-અશુભ કરમલ જેતે, ભોગે જિવ એક હિ તે તે,
સુત દારા હોય ન સીરી, સબ સ્વારથકે હૈં ભીરી. ૬. અન્યત્વભાવના :
જલ-૫ય જ્યોં જિવ તન મલા, ૨ ભિન્ન-ભિન્ન નહિ ભેલા.
તો પ્રગટ જુદે ધન ધામાં, કયોં હૈ ઈક મિલિ સુત રામા. ૭. અશુચિભાવના :
પલ અધિર રાધ મલ શૈલી, કિકસ વસાદિ હૈ મૈલી,
નવ દ્વાર બહૈં ધિનકારી, અસ દેહ કરે કિમ યારી. ૮. આસવભાવના :
જો યોગનકી ચપલાઈ તાતે હૈ આસવ ભાઈ!
આસવ દુઃખકાર ઘનેરે, બુદ્ધિવંત તિર્લ્ડ નિરવેરે. ૯. સંવરભાવના :
જિન પુણ્ય-પાપ નહિ કીના, આતમ અનુભવ ચિત દીના,
તિન હી વિધિ આવતા રોકે, સંવર લહિ સુખ અવલોકે. ૧૦. નિર્જરાભાવના :
નિજ કાલ પાય વિધિ ઝરના, તાસોં નિજ કાજ ન સરના,
તપ કરિ જો કર્મ ખિપાવૈ, સોઈ શિવસુખ દરસાવૈ. ૧૧. લોકભાવના :
કિનહૂ ન કરી ન ધરે કો, ષટ્દ્રવ્યમવી ન હર કો,
સો લોક માંહિ બિન સમતા, દુઃખ સહૈ જીવ નિત ભ્રમતા. ૧૨. બોધિદુર્લભભાવના :
અંતિમ રીવક લૌ કી હદ, પાયો અનંત બિરિયાં પદ, પર સમ્યજ્ઞાન ન લાધૌ, દુર્લભ નિજ મેં મુનિ સાધી. ૧૩.