________________
પરિવૃત થયેલા તે શોભવા લાગ્યા.
ચતુરંગિણી સેના અનુક્રમમાં ગોઠવાઇ ગઇ અને મૃદંગ, ઢોલ આદિ વાજીંત્રોના દિવ્ય નિનાદથી આકાશ ગુંજી ઉઠ્યું.
આવી ઉત્તમ રિદ્ધિ અને દ્યુતિ સંપન્ન અરિષ્ટનેમિકુમારે પોતાના ભવનથી પ્રસ્થાન કર્યું. ત્યાર પછી મંડપની નજીક જતા અરિષ્ટનેમિએ વાડાઓ અને પાંજરાઓમાં પુરાયેલા ભયગ્રસ્ત અને અતિ દુઃ ખી પશુઓ અને પક્ષીઓને જોયા.
મૃત્યુની સન્મુખ રહેલા અને માંસાહારીઓના ભક્ષ્ય બનનારા પ્રાણીઓને જોઇને મહાપ્રજ્ઞાવાન અરિષ્ટનેમિએ સારથિને પૂછ્યુંઃ આ બધા સુખાર્થી પ્રાણીઓને ક્યા પ્રયોજનથી વાડાઓમાં અને પિંજરાઓમાં લાવ્યા છે?
ત્યારે સારથિએ કહ્યું કે આપના વિવાહમાં આવેલા ઘણા લોકોને માંસ ભોજન કરાવવા માટે આ નિર્દોષ પ્રાણીઓને પૂરવામાં આવ્યા છે.
જેનું ઉપાદાન શુદ્ધ હોય, તેને કોઇ પણ નિમિત્ત અસર કરી જાય છે. પશુઓના ચિત્કાર સાંભળીને સર્વ જીવો આત્મસમ વૃતિવાન નેમકુમારના અંતરમાં અનુકંપાના ભાવ જાગૃત થયા. લગ્ન જેવી સામાન્ય ક્રિયામાં પણ આવી ઘોર હિંસા! ક્ષણિક રસાસ્વાદ માટે આટલો અનર્થ! ગંભીર ચિંતનના પરિણામે તેમને તીવ્ર નિર્વેદભાવ પ્રગટ થયો. સંસાર પ્રત્યે પૂર્ણ ઉદાસીનતા થઇ ગઇ.
અરિષ્ટનેમિનું મહાભિનિષ્ક્રમણઃ તુરત જ સારથીને આજ્ઞા કરીને પશુઓને બંધન મુક્ત કરાવી દ્વારિકા પાછા ફર્યા. સારથીને આભૂષણોની બક્ષિસ આપી. શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવ વગેરે સ્વજનો દૃઢ વૈરાગ્યધારી નેમકુમારને સમજાવી શકે તેમ
ન હતા.
ત્યાર બાદ નેમકુમાર સાવંત્સરિક દાન દેવા લાગ્યા. વર્ષ પૂર્ણ થતાં યથા સમયે ચિત્રા નક્ષત્રમાં રૈવતક ગિરિ પર આવેલા સહસામ્રવનમાં જઇને એક હજાર પુરુષો સાથે તેમણે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. સ્વયં પંચમુષ્ટિ લોચ કરી, આજીવન સામાયિક વ્રત અંગીકાર કર્યું.
૯૦
