________________
તાત્પર્ય કે સ્વયંના આચરણ અનુસાર આત્મા પોતે જ કર્મસંગ્રહ કરી દુઃખી અને સુખી થાય છે. માટે આત્માના ગુણોની વૃદ્ધિ તપ અને સંયમ વડે કરવી તે જ શ્રેષ્ઠ છે.
અન્ય પ્રકારના અનાથતાઃ અનાથી મુનિ દ્વારા વિશિષ્ટ પ્રકારની અનાથતાનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. જે સનાથતાને પંથે પ્રયાણ કરીને પણ પુનઃ પોતાની દુષ્પ્રવૃત્તિને કારણે અનાથ બની જાય છે.
અનાથી મુનિઃ હે રાજન! ઘણા એવા નિર્બળ, કાયર સાધકો હોય છે જે નિગ્રંથ ધર્મ અંગીકાર કરીને પણ તેનું આચરણ કરવામાં દુઃખનો અનુભવ કરે છે, શિથિલ થઇ જાય છે.
જે પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરીને પ્રમાદ સેવે છે, મહાવ્રતોનું પાલન કરતો નથી, પોતાના આત્માનો નિગ્રહ કરતો નથી, ઇન્દ્રિયોના વિષયોમાં આસક્ત થઇ જાય છે; તે સાધક સમસ્ત કર્મક્ષય કરી મુક્ત થઇ શકતો નથી.
જે સાધુ પાંચ સમિતિના પાલનમાં ઉપયોગ રાખતો નથી, જે રજોહરણ વગેરે મુનિવેષના ચિહ્નો ધારણ કરીને જીવનનું પોષણ કરે છે તે કેશલુંચન વગેરે ઘણા કષ્ટો સહન કરવા છતાં સંસારનો પાર પામી શકતો નથી.
જે લક્ષણ વિદ્યા, સ્વપ્ન વિદ્યા વગેરે પ્રયોગો કરે છે, નિમિત્ત શાસ્ત્ર અને ઇન્દ્રજાળ વગેરે પ્રયોગોમાં આસક્ત રહે છે તે સાધુ મુનિધર્મની વિરાધના કરીને સતત નરક અને પશુયોનિમાં ગમન કરે છે.
· સાધુ સંયમધર્મની વિરાધના કરે છે, તેનું દીક્ષા ગ્રહણ કરવાનું પ્રયોજન વ્યર્થ થઇ જાય છે. તેના માટે આ લોક અને પરલોક બન્ને નિષ્ફળ થાય છે.
મહાનિગ્રંથીય પંથ અને તેનું ફળઃ ચારિત્રાચારના ગુણોથી ભરપૂર એવો સાધક સર્વોત્કૃષ્ટ સંયમનું પાલન કરી, આશ્રવ રહિત બની, પૂર્વકર્મોનો ક્ષય કરી શાશ્વત સુખ પામે છે.
આ પ્રમાણે મહામુનિ અનાથી મુનિએ શ્રેણિક મહારાજાને કહ્યું.
૮૩
