________________
ઘોર જંગલમાં મૃગ એકલો જ હોય છે. મૃગાપુત્ર પણ સ્વયંબુદ્ધ હોવાને કારણે એકલવિહારી બન્યા હતા.
મૃગચર્યાઃ ૧) એકાકી કે સમૂહ રૂપમાં ભ્રમણ ૨) જુદાજુદા નિવાસ ૩) ગોચરીથી જીવનભર નિર્વાહ ૪) રોગ થતાં ઉપચારની અપેક્ષા ન રાખવી ૫) નિરોગી થતાં પોતે જ આહાર માટે જવું ૬) પરિમિત આહાર કરવો ૭) જે મળે તેનાથી સંતોષ માનવો. કોઇની નિંદા-ફરિયાદ કરવી નહિં, એ મૃગચર્યાની વિશેષતાઓ છે. મુનિચર્યામાં પણ આને અનુસરતા જ નિયમો હોય છે, માટે મુનિચર્યાને મૃગચર્યાની ઉપમા આપવામાં આવી છે.
આવી મૃગચર્યા પાલનનું સર્વોત્કૃષ્ટ ફળ સર્વોપરિ સ્થાન રૂપ મોક્ષ પ્રાપ્તિ
(ઓગણીસમું અધ્યયન સંપૂર્ણ)
૭૯
