________________
સ્ત્રી, પુત્ર, મિત્રો, સ્વજનો વગેરેનો ત્યાગ કરી સંયમ યાત્રા માટે પ્રસ્થાન કર્યું.
મૃગાપુત્ર અણગાર પાંચ મહાવ્રતો, પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિઓથી યુક્ત બની આત્યંતર અને બાહ્ય તપમાં ઉદ્યમવંત થયા.
મૃગાપુત્ર મુનિશ્વર મમત્વ, અહંકાર, આસક્તિ અને ગર્વનો ત્યાગ કરી ત્રસ સમસ્ત જીવો પ્રત્યે સમદષ્ટિવાન બની ગયા.
તથા સ્થાવર
—
મૃગાપુત્ર સંયતિ લાભ-અલાભ, સુખ-દુઃખ, જીવન-મરણ, નિંદાપ્રશંસા અને માન-અપમાનમાં સમપરિણામી બન્યા.
ગર્વ, કષાય, દંડ, શલ્ય અને સાત ભય, હાસ્ય અને શોકથી નિવૃત્ત થઇ નિદાન રહિત અને રાગદ્વેષના બંધનોથી મૃગાપુત્ર મુક્ત બન્યા.
મૃગાપુત્ર અણગાર આ લોક અને પરલોકની આકાંક્ષાઓથી નિરપેક્ષ થયા. આહાર મળે કે ન મળે, શરીરને કોઇ ચંદનનો લેપ કરે કે વાંસથી કાપી નાખેબન્ને દશાઓમાં સમ પરિણામી બન્યા.
મૃગાપુત્ર મુનિરાજે અપ્રશસ્ત એવા દ્વારોથી આવતા આશ્રવોને સર્વ પ્રકારે રોકી દીધા તેમજ આધ્યાત્મિક ધ્યાનના યોગ વડે સંયમ માર્ગમાં સ્થિર થયા.
મહર્ષિ મૃગાપુત્રની સિદ્ધિઃ મૃગાપુત્ર અણગાર જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ અને શુદ્ધ ભાવનાઓ વડે પોતાના આત્માને સમ્યક્ રીતે ભાવિત કરવા લાગ્યા. જિનાજ્ઞાનુસાર સંયમનું ઘણા વર્ષો સુધી પાલન કરી અંતે એક માસના ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન અનશન દ્વારા મૃગાપુત્ર અણગાર અનુત્તર સિદ્ધગતિને પામ્યા.
સારાંશઃ
મૃગાપુત્રના માતાપિતાએ શ્રમણધર્મમાં રોગ ઉપચાર ન કરવા વિષે ચિંતા દર્શાવી ત્યારે મૃગાપુત્રે વનમાં એકાકી વિચરતા મૃગનું ઉદાહરણ દેતાં કહ્યું કે મૃગ
જયારે બિમાર થઇ જાય તો તેને કોણ ઔષધ આપે છે? કોણ તેની સેવા કરે છે? તે કુદરત પર આધાર રાખીને જીવે છે અને સ્વસ્થ થાય છે. હું પણ આવી જ મૃગચર્યા કરીશ.
७८
