________________
ઓગણત્રીસમું અધ્યયન સમ્યક્ પરાક્રમ
સુધર્મા સ્વામી કહે છેઃ હે જંબુ! આ સમ્યક્ પરાક્રમ નામનું અધ્યયન કાશ્યપ ગોત્રીય શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ પ્રરૂપ્યું છે, જેની સમ્યક્ પ્રકારે શ્રદ્ધા કરીને, આજ્ઞાનુસાર પાલન કરીને ઘણા જીવો સિદ્ધ થાય છે, બુદ્ધ થાય છે અને સર્વ કર્મોથી મુક્ત થઇ પરિનિર્વાણ પ્રાપ્ત કરે છે.
સમ્યક્ પરાક્રમ માટેના ૭૩ સ્થાનઃ
૧) સંવેગ ૨) નિર્વેદ ૩) ધર્મશ્રદ્ધા ૪) ગુરુ અને સાધર્મિકોની સેવા ૫) આલોચના ૬) સ્વદોષ દર્શન ૭) ગર્હ ૮) સામાયિક૯) ચતુર્વિશતિ સ્તવ ૧૦) વંદણા ૧૧) પ્રતિક્રમણ ૧૨) કાયોત્સર્ગ ૧૩) પ્રત્યાખ્યાન ૧૪) સ્તવ-સ્તુતિ મંગલ ૧૫) કાળ પ્રતિલેખના ૧૬) પ્રાયશ્ચિત કરણ ૧૭) ક્ષમાપના ૧૮) સ્વાધ્યાય ૧૯) વાચના ૨૦) પ્રતિપૃચ્છના ૨૧) પરિવર્તના ૨૨) અનુપ્રેક્ષા ૨૩) ધર્મકથા ૨૪) શ્રુત આરાધના ૨૫) મનની એકાગ્રતા ૨૬) સંયમ ૨૭) તપ ૨૮) વ્યવદાન ૨૯) સુખશાતા ૩૦) અપ્રતિબદ્ધતા ૩૧) વિવિક્ત શયનાસન ૩૨) વિનિવર્તના ૩૩) સંભોગ પ્રત્યાખ્યાન ૩૪) ઉપધિ પ્રત્યાખ્યાન ૩૫) આહાર પ્રત્યાખ્યાન ૩૬) કષાય પ્રત્યાખ્યાન ૩૭)યોગ પ્રત્યાખ્યાન ૩૮) શરીર પ્રત્યાખ્યાન ૩૯) સહાય પ્રત્યાખ્યાન ૪૦) ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન ૪૧) સદ્ભાવ પ્રત્યાખ્યાન ૪૨) પ્રતિરૂપતા ૪૩) વૈયાવૃત્ય ૪૪) સર્વગુણ સંપન્નતા ૪૫) વિતરાગતા ૪૬) ક્ષમા ૪૭) નિર્લોભતા ૪૮) આર્જવ ૪૯) મૃદુતા ૫૦) ભાવ સત્ય ૫૧) કરણ સત્ય ૫૨) યોગ સત્ય ૫૩) મન ગુપ્તિ ૫૪) વચન ગુપ્તિ ૫૫) કાય ગુપ્તિ ૫૬) મનઃ સમધારણતા ૫૭) વચન સમધારણતા ૫૮) કાય સમધારણતા ૫૯) જ્ઞાન સંપન્નતા ૬૦) દર્શન સંપન્નતા ૬૧) ચારિત્ર સંપન્નતા ૬૨) શ્રોતેન્દ્રિય નિગ્રહ ૬૩) ચક્ષુઇન્દ્રિય નિગ્રહ ૬૪) ઘ્રાણેન્દ્રિય નિગ્રહ ૬૫) જિહેન્દ્રિય નિગ્રહ ૬૬) સ્પર્શેન્દ્રિય નિગ્રહ ૬૭) ક્રોધ વિજય ૬૮)
૧૨૩
