________________
નથી મળતી અને તેથી સિદ્ધાવસ્થા પ્રાપ્ત થતી નથી. કર્મ મુક્તિ માટે ચારિત્રા ગુણની અનિવાર્યતા છે.
મોક્ષમાર્ગના સાધનોમાં સમ્યમ્ દર્શનની મુખ્યતા છે. તેમ છતાં સર્વ સાધનોની પરિપૂર્ણતા થાય ત્યારે જ મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. તેરમે ગુણસ્થાને કેવળી ભગવાનને કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન હોવાથી જ્ઞાન-દર્શનની પૂર્ણતા છે પરંતુ યોગની પ્રવૃત્તિ હોવાથી ચારિત્રની પૂર્ણતા થતી નથી.
શૈલશીકરણ કરીને જીવ ચૌદમા ગુણસ્થાને અયોગી અવસ્થાને પ્રાપ્ત થાય ત્યારે ચારિત્ર અને તપ ગુણની પૂર્ણતા થાય છે અને કર્મ મુક્ત જીવનું નિર્વાણ થાય છે.
સમ્યક્ત્વના આઠ અંગઃ
૧) નિશંકતાઃ દેવ, ગુરુ, ધર્મ અને શાસ્ત્રમાં તથા જીવાદિ નવ તત્ત્વમાં અંશતઃ કે સર્વતઃ શંકા રહિત થવું, તે નિઃ શંકતા ગુણ છે.
૨) નિષ્કાંક્ષાઃ આકાંક્ષા રહિત હોવું. અન્ય દર્શનને સ્વીકાર કરવાની આકાંક્ષા ન રાખવી તેમજ પુણ્ય પાપ જનિત ફળની આકાંક્ષા ન રાખવી.
૩) નિર્વિચિકિત્સા વિચિકિત્સા રહિત થવું. ધર્મકરણીના ફળમાં સંદેહ ના રાખવો.
૪) અમૂઢદષ્ટિ જ્ઞાન ગર્ભિત સમ્યગ્ગ દર્શન હોવું.
૫) ઉપવૃંહણઃ ગુણીજનોની પ્રશંસા કરવી. શ્રત ધર્મ અને ચારિત્ર ધર્મની સ્વ-પરમાં વૃદ્ધિ કરવી, પુષ્ટિ કરવી. ૬) સ્થિરીકરણઃ ધર્મથી ડગી જતાં જીવોને ધર્મમાં સ્થિર કરવા. ૭) વાત્સલ્ય પ્રાણી માત્ર પ્રત્યે પ્રેમ રાખવો. ૮) પ્રભાવનાઃ જૈન ધર્મની ઉન્નતિ માટે પ્રયત્ન કરવો.
૧૨૦
