________________
૪) સૂત્ર રુચિઃ જિનેશ્વર કથિત શાસ્ત્રાધ્યયનથી તેમજ તે અધ્યયનમાં અવગાહન કરવાથી તત્ત્વોની શ્રદ્ધા થાય, તે સૂત્ર રુચિ.
૫) બીજ રુચિઃ પાણીમાં પડેલા તેલના બિંદુની જેમ જે સમ્યક્ત્વ એકપદથી અનેક પદમાં ફેલાય જાય, તે બીજ રુચિ.
૬) અભિગમ રુચિઃ અંગસૂત્ર-ઉપાંગ સૂત્ર આદિઆગમના અર્થ ભણવાથી, તેનો મર્મ સમજવાથી, તત્ત્વોની જે શ્રદ્ધા થાય, તે અભિગમ રુચિ.
૭) વિસ્તાર રુચિઃ જેણેદ્રવ્યના સર્વ ભાવોને સર્વ પ્રમાણોથી અને નૈગમાદિ સર્વ નયવિધિથી જાણી લીધા છે, તે વિસ્તાર રુચિ.
૮) ક્રિયા રુચિઃ દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ, વિનય, સત્ય, સમિતિ અને ગુપ્તિ આદિ ક્રિયાઓના પાલનમાં રુચિ છે, તે ક્રિયા રુચિ. - ૯) સંક્ષેપરુચિઃ જેને અલ્પજ્ઞાન હોવા છતાં અંતરથી તત્ત્વોની શ્રદ્ધા હોય તે સંક્ષેપ રુચિ.
૧૦) ધર્મ રુચિઃ જિન પ્રરૂપિત ષદ્રવ્યોમાં, મૃતધર્મ અને ચારિત્ર ધર્મમાં શ્રદ્ધા રાખે છે, તે ધર્મ રુચિ છે.
સમ્યગૂ દર્શનને પુષ્ટ કરનાર તત્ત્વો આત્માદિ તત્ત્વો અને જિન પ્રવચનરૂપ પરમ અર્થનો સારી રીતે પરિચય કરવો; પરમ અર્થને પ્રાપ્ત કર્યો છે, એવા આચાર્યની સેવા કરવી; સમ્યક્ત્વથી પતિત થયેલાની અને મિથ્યાદર્શનીની સંગતિનો ત્યાગ કરવો, તે સમ્યક્ત્વનું શ્રદ્ધાન છે.
સમ્યગ્દર્શનની મહત્તા સમ્યકત્વ વિના ચારિત્ર હોતું નથી. સમ્યક્ત્વ અને ચારિત્ર એક સાથે પણ હોઇ શકે છે અને પહેલાં સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થાય, પછી ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય તેમ પણ બની શકે છે.
સમ્યક્ દર્શન રહિત જીવને સમ્યગુ જ્ઞાન થતું નથી, સમ્યમ્ જ્ઞાન વિના ચારિત્ર ગુણો પ્રગટ થતા નથી. અને ભાવ ચારિત્ર રહિત જીવને કર્મોથી મુક્તિ
૧૧૯
