18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma

SR No.: 009168
Original Sutra Author: N/A
Author: Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Total Pages: 76
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 20 MB

Page 72

કર્મના ક્ષયોપશમભાવનો ઉપયોગ કરતો કરતો જીવ પુરૂષાર્થ કરવામાં આગળ વધે તો વીર્યંતરાય કર્મનો સંપૂર્ણ ક્ષય કરી શકે છે એને પંડિતવીર્ય કહેવાય છે.
વીર્યંતરાય કર્મના ક્ષયોપશમભાવથી મન, વચન, કાયાના યોગના વીર્યને આત્મિક ગુણ પેદા કરવાના ઉપયોગમાં લેતાં લેતાં જીવ પંડિતવીર્ય સુધી પહોંચે અને પછી વીર્યંતરાય કર્મનો ઉદય પેદા થાય તો પોતાના મન, વચન, કાયાના યોગના વીર્યને અવિરતીનો સંપૂર્ણ ત્યાગ કર્યા પછી, વિરતીનો સ્વીકાર કર્યા પછી સ્વાધ્યાયને વિષે, વિનયને વિષે, વૈયાવચ્ચને વિષે, તપને વિષે અને સંયમને વિશે આગળ વધવાનાં પરિણામ પેદા થવા દેતા નથી. જ્યાં છે ત્યાં ટકાવી રાખે છે અથવા જો અવિરતીનો ઉદય જોરદાર પેદા થઇ જાય તો જીવોને એ જ વીર્યંતરાય કર્મનો ઉદયભાવ પતન પરિણામી બનાવી પંડિતવીર્યથી નીચે ઉતારે છે. આ પંડિતવીર્યને નીચે ઉતારવામાં વિશેષ રીતે કારણરૂપે ગણાતું હોય તો જ્ઞાની ભગવંતોએ એ પ્રમાદ કીધેલો છે.
આવા પ્રમાદને આધીન થઇને ચોદપૂર્વીઓ પંડિતવીર્ય રવીને જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષયોપશમભાવ પેદા કરીને શ્રુતકેવલી બનેલા હોય છે અને પછી નિકાચિત કર્મના ઉદયથી પ્રમાદને આધીન થઇ પંડિતવીર્ય રૂપે વીર્યનો ઉપયોગ કરવાને બદલે વીર્યંતરાય કર્મના ઉદયભાવથી અવિરતીને વધારવામાં વીર્યનો ઉપયોગ કરતા જાય છે અને સ્વાધ્યાય આદિ પાંચનું લક્ષ્ય ધીરે ધીરે અંતરમાં ઘટતું જાય છે. એનાથી જ્ઞાન પણ ભૂલાતું જાય છે અને એ વીર્યંતરાય કર્મનો ઉદય મિથ્યાત્વનો ઉદય પેદા કરાવી. સંસારમાં વા માટે નિગોદમાં જવા લાયક સંખ્યાતા ભવોનો, અસંખ્યાતા ભવોનો અથવા અનંતાભવોનો અનુબંધ પેદા કરાવીને જીવને સુક્ષ્મ નિગોદમાં લઇ જાય છે. આને પંડિતવીર્ય વીર્યંતરાય કર્મનો ઉદયભાવા કહેવાય છે.
આ રીતે વીઆંતરાય કર્મના ઉદયભાવથી સંજ્ઞી પર્યાપ્તપણું પ્રાપ્ત કરીને એકેન્દ્રિય આદિના ભવોના સંખ્યાતા, અસંખ્યાતા કે અનંતા ભવ પ્રાપ્ત કરીને સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતા થાય છે. એવી જ રીતે બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચૌરિન્દ્રિયપણામાં સંખ્યાતા કે અસંખ્યાતા ભવોના અનુબંધ પેદા કરીને સંસારને વિશે પરિભ્રમણ કરે છે. એવી જ રીતે કેટલાક જીવો સંજ્ઞી પર્યાપ્તપણામાં એટલે કે મનુષ્યભવ અને નારકીનો ભવ એવી રીતે મનુષ્ય અને નારકીપણાના ભવને પેદા કરતાં કરતાં ૨૦૦૦ સાગરોપમ સુધી. પરિભ્રમણ કરે છે તેમાં મનુષ્યભવનું આયુષ્ય જઘન્યથી ૨ મહીનાનું અને નારકીનું આયુષ્ય સાગરોપમપણાનું એટલે કે ૧, ૨, સાગરોપમ ઇત્યાદિ ૩૩ સાગરોપમપણાનું આયુષ્ય દુ:ખરૂપે ભોગવ્યા કરે છે. એમાં વચમાં ૧૦૦૦ સાગરોપમ કાળ પૂર્ણ થાય ત્યારે ૧ ભવ વિકલેન્દ્રિયપણાનો કરે છે.
આ જ રીતે સંજ્ઞી પર્યાપ્તા તિર્યંચને વિશે તિર્યંચ અને મનુષ્ય એ રીતે ભવો કરતાં કરતાં મનુષ્યનો. ભવ ૨ મહીનાનો અને ૧ તિર્યંચનો ભવ પૂર્વ ફ્રોડ વર્ષનો આવી રીતે મનુષ્ય અને તિર્યચપણું વારંવાર પ્રાપ્ત કરતાં કરતાં ૨૦૦૦ સાગરોપમ કાળ સુધી પરિભ્રમણ કરે છે. આ રીતે જીવને દુ:ખનો કાળ જે પ્રાપ્ત થાય છે. એનું મુખ્ય કારણ આત્મિક ગુણ પેદા કરવા માટે પુરુષાર્થ કરીને પોતાના વીર્યનો ઉપયોગ ન કરવો અને પંડિતવીર્યરૂપે આત્મિક ગુણની સ્થિરતા અપ્રમત્તભાવ ઇત્યાદિ ગુણોને પદા કરવા માટે મન, વચન, મળેલા વીર્યંતરાય કર્મનો ક્ષયોપશમભાવ એટલે કે શક્તિ એનો ઉપયોગ ન કરતાં પ્રમાદને પરવશ બની અનુકૂળ પદાર્થોમાં રાગાદિને વધારવા અને પ્રતિકૂળ પદાર્થોમાં દ્વેષાદિને વધારવા અને એની સ્થિરતા પામવા માટે મન, વચન, કાયાના યોગના વીર્યનો ઉપયોગ કર્યો એના પરિણામે સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતાં કરતાં જીવ દુ:ખને ઉપાર્જન કરતો જાય છે અને દુ:ખ વેઠતો જાય છે.
Page 72 of 76