Page Text
________________
વિચારણા દ્રઢ કરીને મન, વચન, કાયાના યોગને વીર્યરૂપે ઉપયોગમાં લઇને સર્વથા અવિરતીનો ત્યાગ કરી ઉલ્લાસપૂર્વક વિરતીનો સ્વીકાર કરે છે. એ વિરતીનો સ્વીકાર કર્યા પછી અવિરતીનો ઉદય મનથી. પણ પજવે નહિ. એટલે કે મનમાં અવિરતીના વિચારો પેદા થાય નહિ તેના માટે વિરતીનો સ્વીકાર કર્યા પછી કાયમી ચારિત્રની ક્રિયામાં જોડે છે. વચનના વીર્યને ભગવાનની આજ્ઞા મુજબના વચન બોલવાનો અભ્યાસ કરતો જાય છે. એટલે કે સાવધ વચન બોલાઇ ન જાય અને જરૂર પડે ત્યારે નિરવધ વચન પાપવ્યાપારના ત્યાગના હેતુથી બોલવાનો વખત આવે ત્યારે વચનયોગના વીર્યનો ઉપયોગ કરે છે અને મનયોગના વીર્યને સ્વાધ્યાયના વિચારોમાં, વિનય કરવાના વિચારોમાં, વૈયાવચ્ચ કરવાના વિચારોમાં, તપ કરવાના વિચારોમાં અને સંયમ નિરતિચારપણે કેવી રીતે પાલન કરાય તેના વિચારોમાં ૨૪ કલાક જોડેલું રાખીને એટલે કે આ પાંચમાંથી જ્યારે જ્યારે જેમાં મનયોગથી વિચાર કરતો હોય તેમાં મન થાકે ત્યારે પાંચમાંથી બીજાના વિચારમાં જોડે એમ એક એકમાં મનને જોડી જોડીને મનને નવરું પડવા દેતા. નથી. જો મન નવરું પડે તો અવિરતીના વિચારો, મિથ્યાત્વના વિચારો એટલે કે જે પદાર્થો સાવધ વ્યાપારવાળા હતા એનો જે સર્વથા ત્યાગ કર્યો છે એના વિચારો પેદા કરીને વિચારથી અવિરતી પેદા કરતા જાય છે અને છોડેલા પદાર્થો કેટલા સરસ હતા એવી વિચારણાઓ વારંવાર કરીને મનયોગને મિથ્યાત્વથી વાસિત એટલે કે મિથ્યાત્વવાળું બનાવે છે. આ કારણથી મનયોગનું વીર્ય અવિરતી અને મિથ્યાત્વવાળ ન બની જાય તેની સતત કાળજી રાખવા માટે સ્વાધ્યાય આદિ પાંચમાં મનને વારંવાર જોડી જોડીને એમાં જ પોરવી રાખે છે. આ રીતે સંયમને વિશે મન, વચન, કાયાના યોગના વીર્યને જોડીને ઉપયોગ કર્યા કરવો. અને ચારિત્રમાં અપ્રમત્તપણે આગળ વધ્યા કરવું તેને પંડિતવીર્ય વીર્યંતરાય કર્મનો ક્ષયાપશમભાવ કહેવાય છે. આ રીતે જીવ વીર્યંતરાય કર્મનો ક્ષયોપશમભાવ પેદા થયેલો છે એનો વિશેષ રીતે ઉપયોગ કરતો જાય તો એના ઉપયોગથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મ, દર્શનાવરણીય કર્મ અને મોહનીય કર્મનો. ક્ષયોપશમભાવ વધતો જાય છે. એમાં જ વીર્યની વિશેષ તાકાત હોય તો સૌથી પહેલાં મોહનીય કર્મના ક્ષયોપશમભાવને પ્રાપ્ત કરતાં કરતાં દર્શન મોહનીય કર્મનો સંપૂર્ણ ક્ષય કરવાનો પ્રયત્ન કરીને દર્શનસપ્તકનો ક્ષય કરે છે અને ક્ષાયિક સમકિતની પ્રાપ્તિ કરે છે. આ ક્ષાયિક સમકિત પ્રાપ્ત કર્યા પછી પૂર્વે આયુષ્ય બાંધેલું ન હોય અને તીર્થંકર નામકર્મ નિકાચિત કરેલું ન હોય તો જીવ મન, વચન અને કાયયોગના વીર્યથી સામર્થ્યયોગ પેદા કરીને ક્ષયોપશમભાવે જે ધર્મની પ્રાપ્તિ થયેલી છે એનો નાશ કરી ક્ષાયિક ભાવે ધર્મની પ્રાપ્તિ કરવા માટે ચારિત્ર મોહનીય કર્મની ૨૧ પ્રકૃતિઓનો સંપૂર્ણ ક્ષય કરવા માટે ક્ષપકશ્રેણીની પ્રાપ્તિ કરે છે. એ ક્ષપકશ્રેણી પ્રાપ્ત કર્યા પછી ૯મા ગુણસ્થાનકે ચારિત્રમોહનીય કર્મની ૨૦ પ્રકૃતિઓનો સંપૂર્ણ ક્ષય કરે છે અને ૧૦માં ગુણસ્થાનકે ચારિત્ર મોહનીય કર્મની છેલ્લી પ્રકૃતિ સંજ્વલન લોભ એનો સંપૂર્ણ નાશ કરી ૧૨માં ગુણસ્થાનકે જઇને જીવ ક્ષાયિક ચારિત્રની પ્રાપ્તિ કરે છે. એ ક્ષાયિક ચારિત્ર પ્રાપ્ત કરેલું હોવા છતાં જ્ઞાનાવરણીય કર્મ, દર્શનાવરણીય કર્મ અને અંતરાય કર્મ ક્ષયોપશમભાવે જ રહેલા હોય છે. એ કર્મોનો હજી સંપૂર્ણ નાશ થયો નથી. માત્ર મોહનીય કર્મનો સંપૂર્ણ નાશ થયેલો છે. આથી એ ક્ષાયિક ચારિત્રના કાળમાં જીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ, દર્શનાવરણીય કર્મ અને અંતરાય કર્મના
યોપશમભાવને નાશ કરીને ક્ષાયિક ભાવ પેદા કરવાનો પ્રયત્ન કરતો જાય છે. અને જ્યારે જીવ ૧૨માં ગુણસ્થાનોમાંથી ૧૩માં ગુણસ્થનને પામે છે ત્યારે જીવને જ્ઞાનાવરણીય કર્મના સંપૂર્ણ ક્ષયથી કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. દર્શનાવરણીય કર્મના સંપૂર્ણ ક્ષયથી કેવલદર્શનની પ્રાપ્તિ થાય છે અને અંતરાયકર્મના સંપૂર્ણ ક્ષયથી અનંતવીર્ય જે આત્માની શક્તિરૂપે રહેલું છે તેની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ રીતે પંડિતવીર્યમાં વીઆંતરાય
Page 71 of 76
| SR No. | 009168 |
| Book Title | 18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahanvijay |
| Publisher | Narvahanvijay |
| Publication Year | |
| Total Pages | 76 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |