Page Text
________________
તે યુદ્ધસમયમાં જ કૌરવોનો અશ્વત્થામા નામનો મહાબલિષ્ઠ હાથી મરાયો. આ પ્રસંગનો કૃષ્ણ વગેરેએ પૂરતો લાભ ઉઠાવી લીધો.
ચારેબાજુ બૂમો પડવા લાગી, “અશ્વત્થામા હણાયો, અશ્વત્થામા હણાયો.” દ્રિોણાચાર્યે તે શબ્દો સાંભળ્યા. તેમને શંકા પડી કે, “કયો અશ્વત્થામા મારો પુત્ર કે કૌરવપક્ષનો હાથી ? યુધિષ્ઠિર સત્યવાદી છે માટે તેને જ પૂછું.’ એમ વિચારીને તેને પૂછવા માટે પોતાનો રથ તેના રથની નજીક લાવવા લાગ્યા. તે વખતે કૃષ્ણ વગેરેએ યુધિષ્ઠિરને દબાણપૂર્વક દ્રોણાચાર્યને કહેવા જણાવ્યું કે, ‘તમારો પુત્ર અશ્વત્થામા મરાયો છે.
ભારે આગ્રહને નાછૂટકે વશ થઈને કચવાતા દિલે યુધિષ્ઠિરે દ્રોણાચાર્યને અસ્પષ્ટ ભાષામાં કહ્યું, “અરેરે ! અશ્વત્થામાં મૃત્યુ પામ્યો !”
આ શબ્દો સાંભળતાં જ દ્રોણાચાર્યને સખ્ત આઘાત લાગ્યો. તેમણે પુત્રશોકે શસ્ત્રોનો ત્યાગ કરી દીધો અને મૂઢની જેમ રથમાં બેસી ગયા. એ વખતે શ્રીકૃષ્ણના સંકેતથી ધૃષ્ટદ્યુમ્ન તેમની ઉપર તૂટી પડીને તેમને રથમાંથી નીચે પાડી નાંખ્યા.
આ બાજુ યુધિષ્ઠિરને પોતે અસ્પષ્ટ વાણી બોલ્યા તેનું ભારે દુઃખ થયું એટલે તે મોટેથી બોલ્યા કે, “હે દ્રોણાચાર્ય ! અશ્વત્થામા હાથી મરાયો છે, તમારો પુત્ર નહિ.”
આ શબ્દો સાંભળતાં જ દ્રોણાચાર્ય ક્રોધે ભરાઈને લાલપીળા થઈને કહેવા લાગ્યા, “ઓ રાજનું ! આજ સુધી તેં જે સત્યવ્રત ધારણ કર્યું તેનો શું આજે તારા વૃદ્ધ ગુરુની હત્યા માટે ત્યાગ કરી દીધો ? તે બહુ ખોટું કર્યું !”
શ્રીકૃષ્ણની રાજનીતિ બેશક, યુધિષ્ઠિર અર્ધસત્યરૂપ અસત્ય બોલ્યા હતા. પણ શ્રીકૃષ્ણને મન એમાં કશું જ ખોટું ન હતું. રાજનીતિમાં ન્યાય એ ન્યાય નથી, પણ ન્યાયની સામે ન્યાય અને અન્યાયની સામે અન્યાય એ જ જાય છે; સત્યની સામે સત્ય, અસત્યની સામે અસત્ય એ જ સત્ય છે.
જેવા સાથે તેવા થવું એ જ રાજનીતિ છે. જે દ્રોણાચાર્ય જયદ્રથ દ્વારા નિઃશસ્ત્ર અર્જુનપુત્ર અભિમન્યુને હણાવી દીધો, જેણે રાત્રે પણ યુદ્ધ ચાલુ રાખ્યું, રે ! જે ક્ષત્રિય ન હતો છતાં જેણે શસ્ત્રો ઊંચક્યા.. આટલા બધા અન્યાયરૂપ જૂઠાણાંઓ સેવનારની સામે કોઈ નાનું જૂઠાણું સેવવું પડે તો તેમાં લેશ પણ દોષ નથી. આ શ્રીકૃષ્ણની અને આર્ય મહાપ્રજાની નીતિ છે.
પૌરાણિકો કહે છે કે યુધિષ્ઠિર અસત્ય બોલ્યા તે જ પળે સત્યના પ્રભાવે ચાર આંગળ અધ્ધર ચાલતો તેમનો રથ જમીનને અડી ગયો હતો.
ખેર, અસત્ય બોલતાં ય યુધિષ્ઠિરનો આત્મા કકળતો હતો તેથી જ એ અસ્પષ્ટ અસત્ય બોલ્યા અને છેવટે તેની પણ સ્પષ્ટતા કરીને જ રહ્યા એ જ યુધિષ્ઠિરના આત્માની સત્યવાદિતા છે.
કેવો છે આ સંસાર ! કેવો છે સગપણનો કારમો સ્નેહ ! ધૃતરાષ્ટ્ર ! પુત્રમોહમાં અંધ ! મદ્રરાજ શલ્ય ! ભાણિયાઓના પક્ષે કર્ણને દગો દેનારા ! દ્રોણાચાર્ય ! પુત્રવધે હતાશ થઈને જિતાતું યુદ્ધ હારી જનારા ! નેપોલિયન ! પત્નીના પરપુરુષપ્રણયના સમાચારે ચાલતા યુદ્ધમાં હતાશ અને પરાજિત !
વીર યોદ્ધો બાજીરાવ ! મસ્તાનીના પ્રેમમાં ! આઘાતથી ખલાસ ! ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૪૩
૧૪૩
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
| SR No. | 009165 |
| Book Title | Jain Mahabharat Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 222 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |