________________
ઓશીકા ઉપર મૂક્યું અને અર્જુન તરફ સ્મિત-નજર કરી.
વળી પાછું પિતામહે કહ્યું, “મને ખૂબ તરસ લાગી છે.”
તરત કૌરવો નજીકમાંથી સ્વચ્છ જલ લઈ આવ્યા, પણ તેનો અસ્વીકાર કરીને પિતામહે અર્જુન તરફ નજર કરી. પિતામહે કહ્યું, “જે પાણી પશુ-પંખીથી કદી બોટાયું ન હોય અને સૂર્યના કિરણો વડે સ્પર્શાયું ન હોય તેવું પાણી મારે પીવું છે.”
ભીષ્મને અણબોટ્યું પાણી પાતો અર્જુન બધા મૂંઝવણમાં પડી ગયા કે એવું પાણી ક્યાંથી લાવવું ? પણ અર્જુને ગાંડીવ ઉપાડીને ધનુષ ઉપર બાણ ચડાવીને ધરતીમાં એવા તીવ્ર વેગથી બાણ (વરુણાસ્ર) માર્યું કે તેણે પૃથ્વીના ઊંડા તળે વહી જતાં ઝરણાને સ્પર્શ કર્યો. એ ઝરણાનું પાણી તરત બહાર આવીને વહેવા લાગ્યું. પિતામહે એ પાણી પીને તૃષા દૂર કરી.
ત્યાર બાદ અર્જુનને ‘તું-તમે પાંડવો-યુદ્ધમાં વિજયી થાઓ' તેવા આશિષ આપ્યા.
ઘાની ચિકિત્સા કરવા દેવા ભીષ્મને યુધિષ્ઠિરની વિનંતી
તે દરમ્યાન વચમાં યુધિષ્ઠિરે પિતામહને કહ્યું, “મારી પાસે ઘા રુઝાવતી ચમત્કારિક, અનુભૂત અંગૂઠી છે. આપ મને રજા આપો. આપના શરીરના બધા શલ્યોને હું ક્ષણમાં રુઝાવી નાંખું. એમાંથી વહેતી રક્તધારા મારાથી જોવાતી નથી. મને ખૂબ ત્રાસ થાય છે. વળી આ રીતે અર્જુને આપને ઘાયલ કર્યા હોવાથી તેના તો ત્રાસનો પાર નથી. એની ચિત્તશાન્તિ ખાતર પણ આપ મને રજા આપો.”
ભીતરી શલ્યોની ચિંતા કરતા ભીષ્મ
તે વખતે ભીષ્મ પિતામહે કહ્યું, “યુધિષ્ઠિર ! આ તો બહારના શલ્યો છે. મને તેની કોઈ પીડા નથી. દેહ અને આત્માનું ભેદજ્ઞાન થયા પછી દેહને થતી પીડાઓનો અનુભવ આત્માને થતો નથી. મારા જે ભીતરી શલ્યો છે ઃ ક્રોધ, માન, માયા, લોભ વગેરે તે જ મને ખૂબ ત્રાસરૂપ બન્યા છે. પણ તેને દૂર કરવાની તારી વીંટીમાં કોઈ શક્તિ નથી. એને તો મારા ગુરુદેવ ભદ્રગુપ્તાચાર્ય જ દૂર કરી શકશે. માટે તું-તમે બધા-મારા બાહ્ય શલ્યોની જરાય ચિંતા કરશો નહિ. વળી આ બહારના શલ્યોને રુઝાવવામાં તમે બધા મદદગાર બનો, પણ એ દૂર કરવામાં તો મને નુકસાન છે, ભલા !”
જે દુઃખે દીન નહિ અને સુખે લીન નહિ તે જ ધર્મીજન, તે જ સાધુ થવાને લાયક આત્મા. દુઃખે અદીન મહાપુરુષો : પ્રસંગો (૧) મહોપાધ્યાયજીના સમયમાં મણિઉદ્યોત મહારાજને બ૨ડામાં પાઠું થયેલું. તેમાં પુષ્કળ જીવાતો ઊભરાઈ હતી. તેઓ અપૂર્વ સાધક હતા. રાત્રે કલાકો સુધી કાયોત્સર્ગમાં લીન રહેતા. એક વાર કોઈ દેવાત્મા આકાશમાંથી તે સમયે પસાર થતો હતો. મહાસાધકનું કીડાથી ખદબદતું પાઠું જોઈને ત્રાસી ગયો. ધરતી ઉપર આવીને મુનિવરને વંદના કરીને કહ્યું, “એક ક્ષણમાં પાઠું મટાડી
દઉં. મને રજા આપો.”
મુનિએ કહ્યું, “ભાઈ ! જોજે કાંઈ કરતો. અહીંથી તું રવાના જ થઈ જા. જે પાઠું મારા અનંત અશુભ કર્મોનો નાશ કરે છે તેને મટાડવાને બદલે તું હમણાં જ રવાના થઈ જા.’
અને...દેવ પાઠું ન જ મટાડી શક્યો.
(૨) પેલા જૈનાચાર્ય માનદેવસૂરિજી ! તેમની પાસે જ તાવ ઉતારવાનો મન્ત્ર હોવા છતાં સપ્ત તાવને પણ શરીરમાં રહેવા દેતા. માત્ર સમયની પ્રતિક્રમણની ધર્મક્રિયામાં ચિત્તની અપૂર્વ પ્રસન્નતા
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૩૬