________________
તે ન જ લીધું. સહુના પ્રયત્નો નિષ્ફળ ગયા અને એ તો “પીલવઃ પીલવ” રટતા જ મૃત્યુ પામ્યા. એમણે પરમાણુઓને (પીલુને) જ જગતનો કર્તા કહ્યો હતો, તેને જ ઈશ્વર માન્યો હતો. આવા નાસ્તિક જેવા કણાદ ઋષિને પણ આ દેશની મહાપ્રજાએ “મહર્ષિ' કહીને નવાજયા હતા; એમની પરમાણુ અંગેના સંશોધનના ક્ષેત્રની સિદ્ધિઓને તેમણે મેળવ્યા બદલસ્તો.
આવી વાતો આ દેશમાં જ ઘણી બને, પરદેશોમાં તો ક્વચિત્ જ.
બિચારા ગેલિલિયો અને કોપરનિક્સ ! પૃથ્વી અંગેની બાઈબલની માન્યતા સામે બગાવત પોકારી તો કેવા ભૂંડા હાલ થયા! ત્યાંના ધર્મઝનૂનીઓએ ગેલિલિયોને ખૂબ સતાવીને નમાવ્યો અને કોપરનિક્સને તો જીવતો સળગાવી મૂક્યો.
વિચારોની સહિષ્ણુતા એ તો ભારતની જ ભૂમિમાં પાકી શકતું ધાન્ય છે. પરદેશે “બૉમ્બ' બનાવ્યા : ભારતે શત્રુતાને જ ખતમ કરી
આ દેશની ધરતીના કણ કણ લાખો સંતોના ચરણે ગુમાયા છે. એથી એ એટલા બધા પવિત્ર બન્યા છે કે એને સ્પર્શતા ડાકુને સાધુ બની જતાં વાર લાગતી નથી.
અહા ! અહીં પતિતો ય ઝટ સંત બને. અને ત્યાં ? સંતો ય ઝટ પતિત થઈ જાય.
પરદેશોએ “બૉમ્બ બનાવવામાં ભલે અંજાવી નાંખે તેવી પ્રગતિ કરી હોય, ભલે લાખો વૈજ્ઞાનિકોને પેદા કર્યા હોય પણ ભારતવર્ષે ક્રોડો સંતો પેદા કર્યા છે એ વાત કોઈ ભૂલજો મા. આ સંતોએ શત્રુઓની શત્રુતાઓનો જ ખાત્મો બોલાવી દઈને જાહેર કર્યું છે કે ધરતી ઉપર બૉમ્બ બનાવવાની કશી જરૂર નથી.
શત્રુતા ખતમ થઈ ગયા બાદ શત્રુ જ કોઈ નથી. બોમ્બ ક્યાં ફેંકશો ?
પરદેશના વૈજ્ઞાનિકોને ભારતનું આ તત્ત્વજ્ઞાન સમજતાં હજી કદાચ એક સૈકો લાગશે એમ મને તેમના મગજમાં આસુરિતાનો ભભૂકતો દાવાનળ જોતાં લાગે છે.
વિરોધી સાથે ય મૈત્રી કેળવો કહેવાય છે કે યુદ્ધના સમયમાં લડતા પાંડવ-કૌરવો સૂર્યાસ્ત થતાં યુદ્ધવિરામ થઈ ગયા બાદ એકબીજાને મળતા હતા, વડીલજનો સાથે પ્રેમથી વાતો પણ કરતા હતા.
પેલા કોર્ટના વકીલોની જેમ ! કેસ ચાલતો હોય તે સમયે નામદાર જજની સામે બે ય વકીલો બૂમબરાડા પાડે અને લડે, પરંતુ ત્યાંથી છૂટ્યા અને કેન્ટીનમાં ગયા એટલે પક્કા ભાઈબંધની જેમ બન્ને સાથે ચા પીએ કે ડ્રિન્કસ વગેરે પીએ.
આપસ-આપસમાં મતભેદ પડે અને ત્યારે વિરોધ પણ ઊભા થાય, પરંતુ એ વિરોધ કે ઝગડો માત્ર તે પ્રશ્નની ચર્ચા કરતી વખત પૂરતો જ રહે અને બાકીના સમયમાં તો મસ્ત મૈત્રી જ બની રહે તો મને લાગે છે કે જગતમાં એવો કોઈ વિરોધ કે ઝગડો નથી જેનું નિવારણ ન થાય. બીજું, જે વિષયમાં વિરોધ કે ઝગડો હોય તે સિવાયના જેટલા વિષયો હોય તેમાં જો વિરોધી સાથે મૈત્રી(શાસ્ત્રનીતિ-મર્યાદાપૂર્વકનીસ્તો)નો હાથ લંબાવાય તો વિરોધ કે ઝગડાના વિષયમાં પણ એ મૈત્રી સમાધાનનો સાચો માર્ગ જરૂર લાવી શકે.
પણ જો ચોવીસે ય કલાક ઝગડો જીવંત રાખવાનો હોય, અન્ય વિષયોમાં પણ મૈત્રીનો હાથ લંબાવવાનો ન જ હોય તો તે ઝગડાનું નિવારણ કદાપિ થઈ શકે નહિ.
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૨૬
જૈન મહાભારત ભાગ-૨