________________
સ0 લોકો વર્તમાનને જ જોનારા છે ને ?
એવું નથી, ભવિષ્યને ન માને એવો જીવ લાવવો ક્યાંથી ? ગાડીમાં બેસો ત્યારે પણ અકસ્માતનો ભય લાગે તો વર્તમાનને જ માને છે - એવું ક્યાંથી કહેવાય ? રોગ ભવિષ્યમાં આવવાનો છે છતાં સાવધાની વર્તમાનમાં આવે તે ભવિષ્યને માનવાથી જ ને ? ભાણા ઉપરથી ઊભા પણ તે થાય કે જે ભવિષ્યને માને. સ્વાદ આવતો હોવા છતાં પેટ ન બગડે માટે ભાણા ઉપરથી ઊભા થાય ને ? સાચા નાસ્તિક પણ આ દુનિયામાં મળે એવા નથી અને સાચા આસ્તિક પણ મળવા મુકેલ છે. સામાન્યથી અતીન્દ્રિય એવા આત્મા; પરલોક, પુષ્ય, પાપ વગેરે તત્ત્વોને જે માને તેનું નામ આસ્તિક – આવી વ્યાખ્યા તો પ્રસિદ્ધ છે છતાં પણ અહીં એવી વ્યાખ્યા ન કરતાં ‘જિનભાષિત અન્યથા ન હોય' એવી દૃઢતાને આસ્તિકતા તરીકે જણાવી છે. તેનું કારણ એ છે કે પેલી લૌકિક આસ્તિકતા છે, જ્યારે આ લોકોત્તર આસ્તિકતા છે. લોકોત્તર આસ્તિકતા એ સમ્યગ્દર્શનનું મૂળ છે, લૌકિક આસ્તિકતા નહિ. પુણ્યપાપને માન્યા પછી પણ પાપ ન છોડ્યું અને પુણ્ય ભેગું કરવા મંડી પડ્યા : આ આસ્તિકતાનાં લક્ષણ નથી. તમને જ નહિ, અમને પણ પુણ્ય જ ગમતું હોય તો સમ્યકત્વ ક્યાંથી આવે ? અમને પણ પુણ્ય છોડનાર અમારો ચેલો એટલો ન ગમે જેટલો પુણ્યશાળી ભગત ગમે ! ચેલાને ખખડાવીએ, ભગતને સાચવીએ, કારણ કે પૈસો છોડનાર નથી ગમતા, પૈસો ખરચનાર ગમે છે. આ બધાનું કારણ એક જ છે કે દીક્ષા લીધા પછી પણ શ્રદ્ધા બોદી છે માટે દીક્ષા પળાતી નથી. સમ્યકત્વ પામવું હશે તો લોકોત્તર આસ્તિકતા કેળવવા પ્રયત્ન કરવો પડશે.
| ઢાળ નવમી : છ જયણા પર-તીરથી, પરના સુર, તેણે ચૈત્ય ગ્રહ્યાં વળી જેહ, વંદન-પ્રમુખ તિહાં નવિ કરવું, તે જયણા ષટુ ભેદ રે ભવિકા !
સમકિત-યતના કીજે. (૪૬) વંદન તે કર-યોજન કહીએ, નમન તે શીષ નમાવે, દાન ઇષ્ટ અન્નાદિક દેવું, ગૌરવ-ભગતિ દેખાવે રે.
ભ૦ (૪૭) અનુપ્રદાન તે તેહને કહીએ વારંવાર જે દાન, દોષ કુપાત્રે પાત્ર-મતિએ, નહિ અનુકંપા માન રે.
ભ૦ (૪૮) અણ બોલાવ્યું જેહ બોલવું, તે કહીએ આલાપઃ વારંવાર આલાપ જે કરવો, તે જાણો સંલાપ રે.
ભ૦ (૪૯) એ જયણાથી સમકિત દીપે, વળી દીપે વ્યવહાર, એમાં પણ કારણથી જયણા, તેહના અનેક-પ્રકાર.
ભ૦ (૫૦)
આસ્તિકતા એ પ્રાપ્તિની અપેક્ષાએ સમ્યક્ત્વનું પહેલું લક્ષણ છે. આ આસ્તિકતા જેની પાસે હોય તેને આ જયણા રાખવાનું કહેવું ન પડે. એને પોતાને જ થાય કે અન્યદર્શનીની સાથે વંદનાદિનો કે આલાપસંલાપાદિનો વ્યવહાર નથી કરવો. સમ્યગ્દર્શન પામ્યા પછી ભૂતકાળની બધી જ ટેવો છોડવી પડે. પહેલા અન્યના મંદિરમાં જતા, તેમના મહોત્સવ પ્રસંગે જતા, તેમને હાથ જોડતાં, જયશ્રીકૃષ્ણ વગેરે કહેતા હતા... આ બધી જ ટેવો હવે છોડવી પડશે. તે જ આશયથી આ છે પ્રકારની જયણા બતાવી છે. જયણા એટલે છૂટ નથી. જયણા એટલે યતના
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય ૧૦૨
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય ૧૦૩