________________
આમ જોઈએ તો વર્તમાનમાં પહેલાં કરતાં દાનધર્મ ઠીક ઠીક વધ્યો છે. પરન્તુ ઉપર જણાવેલી શાસ્ત્રકારપરમર્ષિની વાતનો વિચાર કરીએ તો તેને દાનધર્મ કહેવાનું કોઈ પણ રીતે ઉચિત જણાશે નહિ. અન્યાયથી પ્રાપ્ત ધન આજે મોટા ભાગે દાનધર્મ માટે વપરાય છે. કોઈ પણ જાતના સ૬ - અસ(સારાનરસા)નો વિચાર કર્યા વિના થતી આ દાનની પ્રવૃત્તિથી, નથી ધનની મૂચ્છ ઊતરતી કે નથી કોઈને ધર્મોપગ્રહ થતો. કોઈ જીવવિશેષને તેની યોગ્યતાવિશેષના કારણે ધર્મોપગ્રહ થાય છે-તે જુદી વાત. માત્ર આપવાની પ્રવૃત્તિ જ જાણે દાન ન હોય-એ રીતે દાનમાં પ્રવૃત્તિ કરનારાઓની સંખ્યા આજે ખૂબ જ વધી રહી છે. આજની દાનની પ્રવૃત્તિમાં અને ગ્રંથકારશ્રીએ દર્શાવેલી દાનની પ્રવૃત્તિમાં ઘણું અન્તર છે. આમ છતાં એ અંગે સહેજ પણ વિચારવાની જરૂર જણાતી નથી-એ એક વિચિત્ર દુર્દશાનું લક્ષણ છે.
અનન્તજ્ઞાનીઓએ ન્યાયથી પ્રાપ્ત થયેલા ધનની અનર્થતાનું પરિભાવન કરીને ધનની મૂચ્છ ઉતારવા માટે દાનધર્મનો ઉપદેશ કર્યો છે. ધનની અસ્થિરતાને સમજીને તેની મૂચ્છ ઉતારવા માટે પોતાની પાસેના ધનાદિનું પ્રદાન થાય તો તે દાન સ્વ-પરને પોતાને-બીજાને) ધર્મના ઉપગ્રહને કરનારું બને. આપવાથી મળે છે-એ ભાવનાથી દાન કરવાથી સ્વપરને ધર્મોપગ્રહ ન થાય. વસ્તુ છે તે છોડવાલાયક છે, રાખવા જેવી નથી, આજે નહિ તો કાલે ગમે ત્યારે તે નાશ પામવાની છે અને તેની આસતિ ભયંકર છે... આવું વિચારીને-સમજીને દાન
