________________
‘મનુજેવો સ્ત્રા :” આ પ્રમાણે ફરમાવ્યું છે. પુણ્યથી ગમે તેટલી સંપત્તિ મળે તો પણ તે શાશ્વત નથી; જીવનની અંતિમ અવસ્થા સુધી કદાચ ટકી જાય તો પણ આપણે તેને છોડીને જવાનું છે-એ ભૂલવું ના જોઈએ. અનિત્ય-ચંચળ અને વિનશ્વર એવી લક્ષ્મીનો ઉત્સક કરવાનું વાસ્તવિક કોઈ જ કારણ નથી. પુણ્યથી મળનારી કોઈ પણ વસ્તુની અપેક્ષા જ્યાં રાખવાની નથી ત્યાં પુણ્યથી મળનારી વસ્તુમાં ઉલ્લેક-ગર્વ થાય, એ તો ખૂબ જ વિચિત્ર છે. કોઈ પણ વસ્તુનો ગર્વ આત્માને તે તે પ્રકૃષ્ટ વસ્તુની પ્રાપ્તિથી વંચિત રાખે છે. પ્રશસ્ત જ્ઞાનાદિગુણોનો પણ ઉત્સુક કરવાનો નિષેધ કરાયો છે-આનો જેને ખ્યાલ છે તે આત્મા સારી રીતે સમજી શકે છે કે લક્ષ્મીજેવી તુચ્છ વસ્તુમાં કોઈ પણ રીતે ગર્વ કરવાજેવો નથી. અનન્તજ્ઞાનીઓ જેને અનર્થરૂપે વર્ણવે છે -એ અર્થની પ્રાપ્તિમાં ગર્વ કરવો, તે સામાન્યગૃહસ્થ માટે પણ ઉચિત નથી. ગૃહસ્થજીવનમાં લક્ષ્મી વિના ચાલતું નથી, પરંતુ એથી, પ્રાણલક્ષ્મીમાં ઉત્સુક-ગર્વ કરવાનું ઉચિત નથી. અસારનો ગર્વ આત્માને નિઃસાર કરે છે. તેથી પાંચમા સામાન્યધર્મરૂપે અનુસે ઋચા:’ –આ પ્રમાણે ફરમાવ્યું છે. ત્યાર બાદ ‘નિરભિમવIRI: પરથા:” -આ છઠા સામાન્યધર્મને વર્ણવ્યો છે.
આશય એ છે કે ઉપર જણાવ્યા મુજબ ગમે તેટલી લક્ષ્મી મળે તો પણ તેના વિષયમાં ઉત્સક ન કરવાનું જેમ જરૂરી છે તેમ બીજાના વિષયમાં તિરસ્કાર નહિ કરવાનું પણ એટલું જ આવશ્યક છે. આપણે ગર્જના કરીએ-એ તો બરાબર છે, પરંતુ સાથે સાથે બીજાનો તિરસ્કાર કે અપમાન કરવાનું પણ ઉચિત
- ૩૧
