________________
કર્યા પછી મૌન રહેવામાં આડે આવતી હોય છે. ભારે વિષમ સ્થિતિ છે! આજે પ્રિય કર્યા વિના પણ સારા દેખાવા માટે મોટા ભાગે આડકતરી રીતે જ્યાં પ્રયત્ન થતો હોય ત્યાં “પ્રિય સ્વા મૌનમ્' આ સામાન્યધર્મ સુધી પણ પહોંચવાનું કેટલું અઘરું છે-એ સમજી ન શકાય એવી વાત નથી. વિચિત્રતા તો એ છે કે પ્રિય ર્યા પછી મૌન જાળવવાને બદલે આપણી ઉપર કોઈએ ઉપકાર કર્યો હોય ત્યારે આપણે મૌન જાળવીએ છીએ. સાવ જ વિપરીત દશા છે આ જીવનની !
આથી જ શ્લોકમાં સરિત થનું વાયુકિન્ત:પ્રમાણે ચોથા સામાન્યધર્મનો ઉપદેશ ક્યું છે. “આપણી ઉપર કોઈએ ઉપકાર કર્યો હોય તો ખાનગીમાં જ નહિ, સભામાં પણ કહેવું” – આ ચોથો સામાન્યધર્મ છે. આ ધર્મના કારણે આપણે કૃતજ્ઞતા ગુણને પ્રાપ્ત કરી શકીએ છીએ. ધર્મસિદ્ધિ માટે કૃતજ્ઞતા ખૂબ જ જરૂરી સાધન છે. ધર્મની સાધનાના કાળમાં ગુર્નાદિકે કરેલા ઉપકારોને અવસરે અવસરે જણાવીએ નહિ તો ગુર્નાદિક આપણને નગુણા માનીને આપણી ઉપેક્ષા કરશે. લોકોત્તર મોક્ષમાર્ગની આરાધના કરવાની ભાવનાવાળા આત્માઓ પૂ. ગુરુદેવશ્રીનું મહત્ત્વ સારી રીતે સમજે છે. ખરી રીતે તો પૂ. ગુરુ-ભગવન્તનું પારતવ્ય કેળવ્યા વિના મોક્ષમાર્ગની આરાધનાનો પ્રારંભ જ થતો નથી. કોઈ કારણસર પૂ. ગુરુભગવન્ત ઉપેક્ષા કરે તો આપણું શું થાય-એની કલ્પના પણ આત્માર્થીજનો માટે ભયંકર છે. આ અસાર સંસારમાં ઈષ્ટ વસ્તુને મેળવી આપનારા અને અનિષ્ટને દૂર કરાવી આપનારા આપણા
