________________
‘પ્રતાનું પ્રચ્છન્ન.....'આ શ્લોકનો વિચાર કરતી વખતે પ્રસંગથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ દાનાદિસંબંધી વિચારણા કરી. એ વિષયમાં શ્લોકમાં એટલું જ ફરમાવ્યું છે કે એવું પણ દાન પ્રચ્છન્ન-ગુસ હોવું જોઈએ. જે પણ દાન આપણે આપીએ તેની ખબર, લેનાર અને આપનાર સિવાય બીજા કોઈને પણ પડવી ના જોઈએ. એ સામાન્ય-ધર્મ છે. “પ્રતાનું પ્રદછન્ન... આ શ્લોકથી જે સામાન્ય-ધર્મનું સ્વરૂપ જણાવ્યું છે-એનો વિચાર કરીએ તો વિશેષધર્મનું સ્વરૂપ કેવું હશે, એની સહેજ પણ કલ્પના કરી શકાશે. લૌકિક રીતે પણ દાનનું સ્વરૂપ જણાવતી વખતે ખૂબ જ ધ્યાનમાં રાખવા જેવી વાત જણાવી છે. એ મુજબ દાન ગુપ્ત રીતે આપવામાં દાનનો મુખ્ય આશય ચોક્કસ જ સચવાય છે. ધનની મૂર્છા ઉતારવા માટે અપાતું દાન; દાનના અહંકારથી મૂચ્છ ઉતારનારું બનતું નથી. કોઈને પણ ખબર ન પડે એ રીતે પ્રચ્છન્નપણે દાન આપવાથી દાતા અહંકારથી સહજપણે જ દૂર રહે છે. આથી સમજી શકાશે કે દાનની પ્રચ્છન્નતા કેટલી આવશ્યક છે. જ્યાં દાન આપતી વખતે કોઈને પણ ખબર ન પડે-એ અંગે ખ્યાલ રાખવાનું જણાવ્યું છે, ત્યાં દાન આપ્યા પછી નામ લખાવવાની વાત વિચારવાની જ રહેતી નથી. સામી વ્યક્તિ કે સંસ્થાના કાર્યકર્તાઓ કોઈવાર નામ આપે કે લખે-એ જુદી વાત છે. એવા વખતે કોઈ પણ સંયોગોમાં દાતાએ તો એવી ઈચ્છા પણ રાખવી ના જોઈએ. વર્તમાનમાં દાતાઓને આકર્ષવા માટે અનેક જાતનાં આયોજનો કરાતાં હોય છે. પરમાર્થપણે વિચારવાથી સમજાશે કે-એ આયોજનો વસ્તુતઃ