________________
હકીકત ખૂબ જ નમ્રતાપૂર્વક જણાવીને કહેવું કે ‘સરનામું આપો! સગવડ થશે એટલે તુરત જ જણાવીશ...' વગેરે વચનોથી સત્કાર કર્યા વિના રહેવું નહિ-એમ શાસ્ત્ર ફરમાવે છે. દાતા, જેમ બને તેમ ઓછું આપવું પડે એવી વેતરણમાં હોય અને લેનાર જેમ બને તેમ વધુ ખંખેરવાની વેતરણમાં હોય ત્યાં શ્રદ્ધા અને સત્કારની વાતનો મેળ ન જામે. ધન છે તો આપવાનું છે, કમાઈને આપવાનું નથી. જીવનવ્યવહાર સિદાય એ રીતે પણ આપવાનું નથી. યથાશક્તિ જ આપવાનું છે, તો અનન્તજ્ઞાનીઓની આજ્ઞા મુજબ શ્રદ્ધા અને સત્કાર પૂર્વક કેમ ન આપવું?
પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ શ્રદ્ધા અને સત્કાર પૂર્વક દાનની પ્રવૃત્તિ થાય તો ધનની મૂર્છા ક્ષણવારમાં ઊતરે. ગૃહસ્થજીવનમાં અર્થકામની પ્રવૃત્તિ કરતાં પણ તેની આસક્તિનું પાપ ઘણું છે. જીવનમાં પોતાને અથવા તો પોતાના સ્વજનાદિને અર્થ અને કામનો પરિભોગ કેટલો, અને તેની અપેક્ષાએ અર્થ અને કામની આસકૃતિ કેટલી-તેનો વિચાર કરવો જોઈએ. આસકિત ઓછી ન થાય તો મહારંભ અને મહાપરિગ્રહ સ્વરૂપ પાપના ભાજન બની નરકાદિગતિમાં જવાનું થાય-એનો જેને ખ્યાલ છે એવા જીવો જ આસતિના ઉચ્છેદ માટે શ્રદ્ધા અને સત્કાર પૂર્વક દાનમાં પ્રવૃત્તિ કરતા હોય છે. વિવેકપૂર્વક ઔદાર્યપૂર્ણ શ્રદ્ધાદિથી કરેલું દાન ખરેખર જ ધર્મોપગ્રહને કરનારું બને છે. આપણે માત્ર ધનની મૂર્છા ઉતારવા માટે દાન કરીએ છીએ, કોઈની ઉપર ઉપકાર કરવા માટે એ દાન નથી-એ ભૂલવું જોઈએ નહિ. આપણો
૧૪
