________________
172
શ૩. મદિરાપાન અને ધૂમ્રપાન
ક
રનાર આદિ દુર્ગતિઓમાં જાય છે
આગમ-કથાઓ શૃંગાર :
૧. શરીરનો શૃંગાર શીલ ૭. શુભ ધ્યાનનો શૃંગાર સંવર ૨. શીલનો શૃંગાર તપ ૮. સંવરનો શૃંગાર નિર્જરા ૩. તપનો શૃંગાર ક્ષમા ૯. નિર્જરાનો શૃંગાર કેવલજ્ઞાન ૪. ક્ષમાનો શૃંગાર જ્ઞાન ૧૦. કેવલજ્ઞાનનો શૃંગાર અક્રિયા ૫. જ્ઞાનનો શૃંગાર મૌન ૧૧. અક્રિયાનો શૃંગાર મોક્ષ અને
૬. મૌનનો શૃંગાર શુભ ધ્યાન ૧૨. મોક્ષનો શૃંગાર અવ્યાબાધ સુખ. દુર્વ્યસન સાત :
૧. જગાર ૨માં ૨, માંસ–ભક્ષણ ૩, મદિરા પાન અને ધમ્રપાન ૪. વેશ્યા ગમન ૫. શિકાર કરવો . ચોરી કરવી અને
૭. પર સ્ત્રી સાથે ગમન કરવું. ઉપરોક્ત સાત વ્યસનવાળા મનુષ્ય નરક આદિ દુગાતઆમાં જાય પુણ્યવાનની ઉત્તમ સામગ્રી:૧. ક્ષેત્ર- (૧) પ્રામાદિ ઉત્તમ સ્થાન, (૨) રહેવાનું ભવન, ૫. કાંતિવાન શરીર મળવું. (૩) ચાંદી સોના આદિ સામગ્રી, (૪) ગાયો, ભેંસો, ઘોડા ૬. આરોગ્યવાન શરીર મળવું. આદિ અને નોકર-ચાકર; આ સર્વ સંયોગ મળવા.
૭. તીવ્ર અને વિમલ બુદ્ધિ મળવી. ૨. શ્રેષ્ઠ મિત્રોનો યોગ.
૮. વિનયવાન અને સર્વને પ્રિય હોવું. ૩. શ્રેષ્ઠ સગા-સંબંધીઓ મળવા.
૯, યશસ્વી હોવ. ૪. આદરણીય અને શ્રેષ્ઠ ખાનદાન મળવું.
૧૦. બળવાન-શક્તિશાળી હોવું. સુખ૧. શરીરનું નીરોગી હોવું – નિરોગીતા
૬. સંતોષવૃત્તિ-અલ્પ ઈચ્છા. ૨. દીર્ઘ આયુ.
૭. આવશ્યકતા અનુસાર વસ્તુ મળી જવી. ૩. ધન-સંપત્તિ વિપુલ હોવી.
૮. ભૌતિક સમૃદ્ધિ. ૪. પ્રીતિકારક શબ્દ અને રૂપની પ્રાપ્તિ.
૯. સંયમ પ્રાપ્તિ. ૫. શુભ ગંધ, રસ અને સ્પર્શની પ્રાપ્તિ.
૧૦. મોક્ષની પ્રાપ્તિ. રોગ થવાના નવ કારણઃ ૧. અતિ બેસવું અતિ ઉભાં રહેવું
૬. લઘુનીત-મૂત્ર રોકવાથી. ૨. આરોગ્યથી પ્રતિકૂળ આસને બેસવું.
૭. અતિ ચાલવાથી. ૩. અતિ નિદ્રા.
૮. પોતાની પ્રકૃતિથી પ્રતિકૂળ ભોજન કરવાથી કે ૪. અતિ જાગરણ.
અતિ ભોજન કરવાથી. ૫. વડીનીત રોકવાથી.
૯. વિષયોમાં અતિ વૃદ્ધ રહેવાથી. દસ પ્રકારે દીક્ષા:૧. પોતાની કે બીજાની ઈચ્છાથી દીક્ષા લેવી.
૬. જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થવાથી દીક્ષા લેવી. ૨. કોઈ પર ક્રોધ કરીને દીક્ષા લેવી.
૭. રોગના કારણે દીક્ષા લેવી. ૩. ગરીબીના કારણે દીક્ષા લેવી.
૮. અપમાનિત થવા પર દીક્ષા લેવી. ૪. વિશેષ પ્રકારનું સ્વપ્ન આવવાથી દીક્ષા લેવી.
૯. દેવ દ્વારા પ્રતિબોધ દેવા પર દીક્ષા લેવી. ૫. કોઈના વચન પર આવેશ આવવાથી દીક્ષા લેવી. ૧૦. પુત્ર-સ્નેહના કારણે તેની સાથે દીક્ષા લેવી.
આમાંથી કોઈપણ નિમિત્તે દીક્ષા લેનાર આત્મ કલ્યાણ કરી શકે છે. શ્રાવકની ભાષા :૧. પહેલા બોલે શ્રાવકે થોડું બોલવું.
૬. છઠ્ઠા બોલે શ્રાવકે મર્મકારી ભાષા નહીં બોલવી. ૨. બીજા બોલે શ્રાવકે કામ પડ્યેથી બોલવું.
૭. સાતમા બોલે શ્રાવકે સૂત્ર સિદ્ધાંતના ન્યાયથી બોલવું. ૩. ત્રીજા બોલે શ્રાવકે મીઠા બોલવું.
૮. આઠમા બોલે બોલે શ્રાવકે સર્વ જીવોને સાતાકારી ૪. ચોથા બોલે શ્રાવકે ચતુરાઈથી કે અવસર જાણી બોલવું.
ભાષા બોલવી. ૫. પાંચમા બોલે શ્રાવકે અહંકાર રહિત બોલવું. આયુષ્ય બંધના કારણો - (૧) નરકનું આયુષ્ય ૪ પ્રકારે બાંધ:- ૧. મહા આરંભ કરે (પાપના મોટા ધંધા કરે) ૨. મહા પરિગ્રહ રાખે (ઇચ્છા સીમિત ન કરે) ૩. મધ-માંસનો આહાર કરે.૪. પંચેન્દ્રિયની ઘાત કરે. (૨) મનુષ્યનું આયુષ્ય ૪ પ્રકારે બાંધે:૧. ભદ્ર પ્રકૃતિ વાળા હોય. ૨. વિનય પ્રકૃતિવાળા હોય. ૩. દયાવાળા હોય. ૪. ધમંડ ઈર્ષ્યા રહિત હોય. (૩) તિર્યંચનું આયુષ્ય ૪ પ્રકારે બાંધઃ૧. કપટ કરે ૨. માયા કપટ કરે, છલ-પ્રપંચ કરે ૩. જૂઠ બોલે ૪. ખોટા તોલ, ખોટા માપ કરે.