________________
(૫૩)
રપાળને ઘણો ક્રોધ ચડે, અને પૂછવાથી તેમને માલુમ પડયું કે, તે જાન પાટણના રહેવાસી લાડ વાણીમાઓની હતી. પછી તેમણે વિચાર્યું કે, જ્યારે મને રાજ્ય મળશે, ત્યારે આ લોકોનું વેર વાળીશ.
સુધાથી જેનું શરીર લાભ થએલું છે, એવા કુમારપાળને ત્યાંથી આગળ ચાલતાં એક વણિક મળ્યો. તે વણિક પોતાના ખભાપર ધૃત ભરવાની કેટલીક કુડલીઓ લઈને બહાર ગામ જતો હતો. તે વણિકને ત્યાં રસોઈ કરવાનો પ્રારંભ કરતો જોઈને કુમારપાળે તેને બળતણ તથા જળ લાવી આપ્યું. આથી તે ઉદાર વણકે રસેઈ તયાર થયા બાદ પ્રથમ કુમારપાળને આદરપૂર્વક ભોજન કરાવ્યું, અને પછી પોતે ભોજન કર્યું. ત્યારબાદ કુમાર પાળે તે વણિકની અત્યંત સ્તુતિ કરી કહ્યું કે, હે ગુણવાન વણિક! મારું નામ કુમારપાળ છે, અને જ્યારે મને રાજ્ય મળે ત્યારે તું તુરત મારી પાસે આવજે, કે જેથી હું તારી સારી રીતે ભક્તિ કરીશ.
એટલું કહી કુમારપાળ આગળ ચાલા, એટલામાં તેમને ખબર મળ્યા કે, સિદ્ધરાજ મૃત્યુ પામ્યો.
સિદ્ધરાજે પિતાના મરણ સમયે કુણદેવ, કાન્હડદેવ, સામદેવ અને સાજણદેવ નામના ચારે એવિઓને બોલાવી કહ્યું કે, હું મસ્ત્રિઓ! તમોએ જો મારું લૂણ ખાધું હેય, અને મારા તરફ જે તમારે ભકિતભાવ હોય, તો તમારે કુમારપાળને રાજ્ય આપવું નહીં; અને તે બાબતની ખાતરી માટે તમો મારા કંઠપર હાથ ધારણ કરો ? મંત્રિઓએ પણ તે વાત કબુલ રાખ્યાબાદ સિદ્ધરાજ મૃત્યુ પામ્યા.
ત્યારબાદ કુટુંબિઓ તથા મંત્રિઓ એકઠા થઈ, તેની લાશને સ્મશાનમાં લઈ ગયા, અને ત્યાં ચંદન, અગર, કપૂર આદિકથી તેને અગ્નિસંસ્કાર કર્યો. આ જગતમાં જે માણસે મસ્તક પર કસબી સેલાં બાધે છે, કિનખાબ આદિકના વસ્ત્રો પહેરે છે, એવા માણસની તુંબડીઓને પણ અંતે કાગડાઓ ખોતરે છે. જેઓ મોટા મહેલમાં રહી હમેશાં હાસ્ય વિલાસ ભોગવે છે, તેને વાઓ પણ અંતે મારી સાથે મળી જાય છે, અને ઉપર ઘાસ ઉગી નિકળે છે. જેઓ શરીરે ચંદન, કસ્તુરી આદિકના લેપન કરતા, અને મુખમાં હમેશાં નાગરવલ્લીના પાને ચાવતા, તેવાઓની કાયાઓએ પણ અંતે અગ્નિનું શરણું લીધેલું છે. જેઓ હમેશાં અંગપર મહા મૂલ્યવાન પિતાંબરે, અને કંઠમાં મોતીની માળાઓ પહેરીને ફરતા, તેવાઓ પણ જગતની દૃષ્ટિએ નગ્ન થઈ
Aho ! Shrutgyanam