________________
(
ર)
છે. કેમકે, તૃષાતુર માણસ સરોવર પાસે જઈ, ત્યાંથી જે જળ ન મેળવે, તો તેમાં તે સરોવરને જ શરમાવા જેવું છે. તે પણ દેવકૃપાથી જે મને રાજ્ય - ળશે, તો હું તારું સંકટ નિવારણ કરીશ. એટલું કહી કુમારપાળ ત્યાંથી આ ગળ ચાલ્યા.
માર્ગમાં દહીંથળીને રહેવાસી સુરત શેઠ તેમને મળ્યું, અને તેણે જણાવ્યું કે, હે કુમારપાળ! મેં નિમિત્તિઓના મુખેથી સાંભળ્યું છે કે, તમને હવે થોડી મુદતમાંજ રાજ્ય મળશે. દૈવયોગે હું નિર્ધન થઈ દુનીયામાં ભમ્યા કરું છું, અને ઉદરપૂરણ પણ મહા મુશ્કેલીથી કરું છું. એવી રીતનાં તેના વિનયી વચન સાંભળી કુમારપાળે તેને ધીરજ આપી કહ્યું કે, જ્યારે મને ગુજરાતનું રાજ્ય મળશે, ત્યારે હું તને નગરશેઠ કરીશ, કે જેથી તારું સર્વ કષ્ટ નષ્ટ થશે.
ત્યાંથી આગળ ચાલતાં ત્રણ દિવસો નિકળી ગયા, પણ કુમારપાળને તે મુદત દરમ્યાન કંઇપણ ભોજન મળ્યું નહીં. એટલામાં એક કણબણ - તપર ભતવારની પિટલી લઇ ખેતરભણી જતી તેના જેવામાં આવી. તેહીને જોઈ કુમારપાળ દીનતાથી ભોજન માગ્યું; ત્યારે તે સ્ત્રી કેટલીક ગાળો દેઈ તેમને કહેવા લાગી કે, અરે ! દળિદ્ર ! તારી બુદ્ધિ કેમ ફરી ગઈ છે. આ ભતવાર તો હું મારા પુત્રને ખેતરે દેવા જઉં છું. એમ કહી ઉતાવળે પગે તે ચાલવા લાગી. ત્યારે કુમારપાળે વિચાર્યું કે, આ સમયે જો મને કંઈ પણ ભોજન નહીં મળે, તો ખરેખર મારું મૃત્યુ થશે. એમ વિચારિ સમયને અને નુસરી તે તેણીની પાછળ દોડ્યા, અને જોરજુલમથી તે ભતવાર લઈ લીધું, અને ભોજન કર્યું. ત્યારબાદ ત્યાંથી આગળ ચાલતા કુમારપાળ વિચારવા લાગ્યા કે, ઉત્તમ માણસને યાચના જેવું કંઈ પણ બીજું અધમ કાર્ય નથી. યાચના કરવાથી લોકોનું માન ઘટે છે, તથા ગુણ, રૂપ ચતુરાઈ વિગેરેનો નાશ થાય છે. નગ્ન થઈ વનમાં નિવાસ કરે સારો, પણ યાચના કરવી નહીં.
આગળ ચાલતાં તેમણે એક જાનને જતી જોઈ, તેથી હર્ષસહિત તે જાનના ઉપરીને તેમણે નમસ્કાર કર્યો. પછી જ્યાં તે જાને ઉતારે કર્યો, ત્યાં તે જાનનું સર્વ કાર્ય તે કરવા લાગ્યા. જાનના સર્વ માણસને સ્નાન કરાવી, તેમના પગ ધોવા લાગ્યા, તથા તેમને માટે પીવાનું પાણી ભરવા લાગ્યા. સઘળી જાન જમી રહ્યા બાદ સર્વ વાસણો પણ કુમારપાળે સાફ કર્યા. આટલું હે છતાં પણ કોઈએ તેમને ભોજન માટે પાઠ પૂછો નહીં. આથી કુમા
Aho ! Shrutgyanam