________________
५७०
अष्टसहस्त्रीतात्पर्यविवरणम् (भा० ) स्वतः श्रुतेर्न वै प्रामाण्यमचेतनत्वाद् घटवत् । सन्निकर्षादिभिरनैकान्तिकत्वमयुक्तं तत्प्रामाण्यानभ्यपुगमात्,
मुख्यरूपतः । (भा०) अथापि कथञ्चित् तत्प्रमाणत्वं स्यादविसंवादकत्वात् । सन्निकर्षादेरविसंवादकज्ञानकारणत्वेन तथोपचारसिद्धिरिति मन्येमहि, तथापि
(भा०) श्रुतेरयुक्तमेव, तदभावात् । तेनोपचारमात्रमपि न स्यात्, तदर्थबुद्धिप्रामाण्यासिद्धेः ।
न हि श्रुतिरविसंवादिज्ञानस्य कारणं येनोपचारतः प्रमाणं स्यादिति निवेदितं प्राग् भावनादिश्रुतिविषयाविसंवादकत्वनिराकृतिप्रस्तावे ।
(भा०) आप्तवचनं तु प्रमाणव्यपदेशभाक्, तत्कारणकार्यत्वात् । प्रमाणकारणकं हि तत्,
( भा० ) तदतीन्द्रियार्थदर्शनोत्पत्तेस्तदर्थज्ञानोत्पादनाच्च । प्रमाणकार्यकम् ।
(भा०) नैतत् श्रुतेः सम्भवति, सर्वथाप्तानुक्तेः पिटकत्रयवत् । वक्तृदोषात्तादृशोऽप्रामाण्यं तदभावाच्छ्रुतेः प्रामाण्यमिति चेत्, कुतोऽयं विभागः सिद्धयेत् ?
अष्टसहस्त्रीतात्पर्यविवरणम्
'कप्पाकप्पे परिणिट्ठियस्य ठाणेसु पंचसु ठिअस्स ।
संजमतवगस्स उ अविगप्पेणं तहक्कारो ॥ त्ति [आव० नि० गा० ६८८] नियुक्तिगाथया कल्प्याकल्प्यपरिनिष्ठितत्वादिगणकदम्बकवद्वक्तृवचनेऽविकल्पेन तथाकारविधाने तदितरवचने विकल्पप्राप्तावपि संविग्नपाक्षिकवचने एकान्तत एव तथाकार: प्रामाण्याभ्युपगमरूपो विधेयः, तदितरयथोक्तगुणाभाववद्वक्तृवचने तु यथा हेतुवादं भजनयेति
१. छाया - कल्पाकल्प्ये परिनिष्ठितस्य स्थानेषु पञ्चसु स्थितस्य ।
संयमतपआढ्यस्य अविकल्पेन तथाकारः ॥१।। इति ।।
