Agam 16 SuryaPragnapati Sutra Satik Gujarati Anuvad

SR No.: 009049
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Publication Year: 2009
Total Pages: 223
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Agam 16, & agam_suryapragnapti
File Size: 4 MB

Page 26

૧/૨/૨૨,૨૩
૩૮
સૂર્યપાતિઉપાંગસૂત્ર - સટીકઅનુવાદ/૧
ત્યારપછી જ્યારે સર્વવ્યંતર મંડલથી ત્રીજી દક્ષિણ અધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંકમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે અઢાર મુહૂર્ણ દિવસ થાય છે, તેમાં */ મુહૂર્ત ન્યૂન હોય છે અને સાત્રિ */૬૧ મુહૂર્ત અધિક બાર મુહૂd સનિ થાય છે. એ પ્રમાણે ઉક્ત નીતિ વડે નિશ્ચિત આ ઉપાય વડે પ્રતિ અહોરાત્ર સૈ૮૧ યોજન ભાગ અધિક બે યોજન વિકંપન રૂપથી નીકળતો સૂર્ય પછીના અનંતર અદ્ધમંડલથી અનંતર તેને દેશમાં દક્ષિણ પૂર્વભાવમાં અથવા તે-તે અધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમણ કરતાં-કરતો ૧૮૨માં અહોરમ પર્યન્ત જતાં દક્ષિણથી-દક્ષિણ દિશાવર્તી અંતરથી ૧૮રમાં મંડલગતા ૪૮ ભાગ યોજન અધિક તે અનંતર બે યોજન પ્રમાણથી અપાંતરાલરૂપ ભાગથી, તે સર્વ બાહ્ય મંડલગત ઉત્તરના અર્ધમંડલાદિ પ્રદેશને આશ્રીને સર્વ બાહ્ય ઉતર અર્ધ મંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે. તે આદિપ્રદેશથી ઉd ધીમે ધીમે સર્વ બાહ્ય અનંતર અત્યંતર દક્ષિણ અર્ધમંડલ અભિમુખ અને તથા કંઈક પણ ચરે છે, જેથી તે અહોરમના અંતે સર્વ બાહ્ય અનંતર અત્યંતર દક્ષિણ અર્ધમંડલ સીમા થાય છે.
ત્યારપછી જ્યારે સૂર્ય અને બાહ્ય ઉત્તર અધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે પરમપકર્ષ ગત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે. જઘન્ય બાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે. રસ ન ઈત્યાદિ નિગમનવાક્ય પૂર્વવતું.
સૂર્ય સર્વ બાહ્ય ઉત્તર અધૂમંડલાદિ પ્રદેશથી ઉd ધીમે ધીમે સર્વ બાહ્ય અનંતર બીજી દક્ષિણ અદ્ધ મંડલ અભિમુખ સંક્રમતો તે જ અહોરાત્ર અતિક્રાંત થતાં અત્યંતર પ્રવેશતો બીજી છ માસને આરંભતો બીજા છ માસના પહેલા અહોરાત્રમાં ઉત્તરથી ઉત્તર દિશાવર્તી સર્વ બાહ્ય મંડલગત અંતરથી સર્વ બાહ્ય અર્ધમંડલગતા ૪૮ ભાગ અધિક તેની અનંતર પૂર્વવર્તી બે યોજન પ્રમાણ અપાંતરાલરૂપ ભાગથી, તે દક્ષિણ દિશાવર્તી સર્વ બાહ્ય અનંતર દક્ષિણ અધમંડલના આદિ પ્રદેશને આશ્રીને સર્વ બાહ્ય મંડલના અનંતર અત્યંતર દક્ષિણ અર્ધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે. અહીં પણ ચાર આદિ પ્રદેશથી ઉd તેવા કોઈક પણ અત્યંતર અભિમુખ વર્તે છે જેનાથી અહોરમ પર્યન્ત સર્વ બાહ્ય મંડલથી અત્યંતર ત્રીજા અધમંડલની સીમામાં હોય છે.
ત્યારપછી સુર્ય જ્યારે સર્વ બાહ્ય અનંતર દક્ષિણ ધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંકમીને ચાર ચરે છે ત્યારે ભાગ ન્યૂન ૧૮ મુહૂર્તની રાશિ થાય છે, બાર મુહૂર્ત પ્રમાણ ૧ ભાગ અધિક દિવસ થાય છે.
ત્યારપછી તે અહોરાત્ર અતિક્રાંત થતાં સૂર્ય અત્યંતર પ્રવેશતા બીજા છે માસના બીજો અહોરાત્ર અતિક્રાંત થતો સૂર્ય અસ્વંતર પ્રવેશ કરતાં બીજા છ માસના બીજા અહોરાત્રમાં દક્ષિણ ભાગથી દક્ષિણ દિગુભાગી અંતરથી દક્ષિણ દિશાવર્તી સર્વ બાહા અનંતર બીજા મંડલગત *</૬૧ ભાગ યોજન અધિક તેના અનંતર પૂર્વવર્તી બે યોજન પ્રમાણ અપાંતરાલ રૂ૫ ભાગથી બહાર નીકળીને તે સર્વ બાહ્યથી અત્યંતર બીજ ઉત્તર અર્ધ મંડલના આદિ પ્રદેશથી-આદિ પ્રદેશને આશ્રીને બાહ્ય ત્રીજા સર્વ
બાહ્ય અધમંડલ સંસ્થિતિ થકી ત્રીજા ઉત્તર અધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે. અહીં પણ ચાર આદિ પ્રદેશથી આરંભીને ધીમે ધીમે બીજા અર્ધમંડલ સામે તેવા કોઈક પ્રવર્તમાન દ્રષ્ટવ્યથી તે અહોરાત્ર પર્યન સર્વ બાહ્ય અધમંડલથી ત્રીજા પૂર્વના અર્ધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે ૧ ભાગ ન્યૂન ૧૮ મુહર્તા સગિ થાય છે, */૧ ભાગ અધિક બાર મુહd દિવસ થાય છે.
ઉક્ત પ્રકારથી નિશ્ચિત આ ઉપાયથી - પ્રતિ અહોરાત્ર અાંતર ૪૮/૧ યોજન અધિક બે યોજના વિકંપન રૂપથી ધીમે ધીમે અત્યંતર પ્રવેશતો સૂર્ય તે અનંતર અમિંડલથી પછીના અનંતર -તે પ્રદેશમાં દક્ષિણપૂર્વ ભાગમાં કે ઉત્તરપશ્ચિમ ભાગમાં તે-તે અધમંડલ સંસ્થિતિને સંક્રમ કરતો બીજા છ માસના ૧૮રમાં અહોરમ પર્યન્ત જતાં ઉત્તરથી ઉત્તર દિશાવર્તી અંતસ્થી સર્વ બાહ્ય મંડલને આશ્રીને જે ૧૮૨મું મંડલ, તેમાં રહેલ ૪૮ ભાગ અધિક તે અનંતર અત્યંતર બે યોજના પ્રમાણ અપાંતરાલ રૂ૫ ભાગથી સર્વ અત્યંતર મંડલગત દક્ષિણના અર્ધમંડલના આદિ પ્રદેશને આશ્રીને સર્વાત્યંતર દક્ષિણ અર્ધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે, તે આદિ પ્રદેશથી ઉd ધીમે ધીમે સર્વાગંતર પછીના બાહ્ય ઉત્તર અર્ધમંડલ સામે તેવો કોઈક વાર સ્વીકારે છે, જેથી તે અહોરાત્રના અંતે સર્વવ્યંતર અનંતર ઉત્તર અર્ધમંડલની સીમા થાય છે.
તેમાં જ્યારે સૂર્ય સવચિંતર દક્ષિણ અર્ધમંડલ સંસ્થિતિને સંકમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે ઉત્તમ કાઠા પ્રાપ્ત ૧૮ મુહર્ત પ્રમાણ દિવસ અને સર્વ જઘન્યા બાર મહd રાત્રિ થાય છે. - X -
હવે ઉત્તરની અર્ધમંડલ સંસ્થિતિને જિજ્ઞાસુ પૂછે છે –
ત્યારપછી જ્યારે સૂર્ય સવચિંતર ઉત્તર અધૂમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે ઉત્તમકામ પ્રાપ્ત ૧૮-મુહૂર્ત દિવસ અને જઘન્યા બાર મુહd સનિ થાય છે. જે રીતે દક્ષિણ અધમંડલ વ્યવસ્થિતિ પૂર્વે કહી છે. તે જ પ્રકારે આ ઉત્તર અધમંડલ વ્યવસ્થિતિ કહેવી. વિશેષ એ કે - ઉત્તરમાં સ્થિત અત્યંતર અનંતર દક્ષિણ પ્રતિ સંક્રમે છે, દક્ષિણથી અત્યંતર બીજા ઉત્તર મંડલમાં સંક્રમે છે. આ ઉપાયથી યાવત્ સર્વ બાહ્ય દક્ષિણે સંક્રમે છે. સર્વ બાહ્યથી બાહ્ય અનંતર ઉત્તરે સંકમે છે. ઉત્તરથી બાહ્ય ત્રીજા દક્ષિણમાં ત્રીજા દક્ષિણથી સંક્રમ કરતો-કરતો યાવત સર્વાગંતર ઉત્તરમાં સંક્રમે છે. વિશેષ એ કે- આ દક્ષિણાર્ધ મંડલ વ્યવસ્થિતિથી ઉત્તરાર્ધમંડલ વ્યવસ્થામાં વિશેષ - જે સવર્જિંતર ઉત્તર અર્ધમંડલમાં સ્થિત રહી તે અહોરમ અતિકાન્ત થતાં નવા વર્ષનો આરંભ કરતાં પહેલાં છ માસના પહેલાં અહોરાકમાં અત્યંતર અનંતર સવવ્યંતર મંડલના અનંતર દક્ષિણ અર્ધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમે છે. તે અહોરાત્ર અતિકાંત થતાં પહેલા છ માસના બીજા અહોરાકમાં અત્યંતર ત્રીજા સવસ્વિંતરના મંડલના ત્રીજા ઉત્તર અર્ધમંડલ સંસ્થિતિમાં સંક્રમે છે. આ ઉપાયથી પૂર્વવત્ બધું કહેવું, તે ૧૮૩માં અહોરાત્રના પર્યવસાનરૂપ સર્વ બાહ્ય દક્ષિણ અધમંડલ