Page Text
________________
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
સૂત્ર - ૨૪૭ થી ૨૫૦
(૨૪૭) અહો ! સર્વ બુદ્ધોએ સંયમને અનુકૂળ વૃત્તિ અને એક વાર ભોજન, આ નિત્ય તપોકર્મનો ઉપદેશ આપેલ છે. (૨૪૮) આજે ત્રસ અને સ્થાવર અતિસૂક્ષ્મ પ્રાણી છે, જેને રાત્રિમાં જોઈ શકાતા નથી, ત્યારે તે આહારની એષણા કઈ રીતે કરે ? (૨૪૯) જળથી આદ્ધ, બીજોથી સંસક્ત આહારનો તથા પૃથ્વી ઉપર પડેલા પ્રાણીને દિવસના બચાવી શકાય, રાત્રે નહીં. પછી રાત્રિના નિન્ય ભિક્ષાચર્યા કઈ રીતે કરી શકે ? (૨૫૦) જ્ઞાતપુત્રએ આ દોષને જોઈને કહ્યું કે સાધુ - સાધ્વી રાત્રિભોજન ન કરે. અર્થાત્ બધાં પ્રકારનો આહાર ન ખાય.
૧૬૪
-
૦ વિવેચન - ૨૪૭ થી ૨૫૦
W
M
પાંચમી સ્થાનવિધિ કહીને, હવે છઠ્ઠાને આશ્રીને કહે છે - સર્વે દોષોને નિવારનાર ગુણોની વૃદ્ધિ કરનાર તપોનુષ્ઠાન બધાં તીર્થંકરે કહેલ છે. શું વિશેષ છે ? તે કહે છેલજ્જા એટલે સંયમ, તેના સદેશ અર્થાત્ સંયમ અવિરોધી. વૃત્તિ - દેહપાલન. જે ભોજનમાં દ્રવ્યથી અને ભાવથી એક ભક્ત હોય તે. દ્રવ્યથી એક સંખ્યા, ભાવથી - કર્મબંધનો અભાવ. તે દિવસે જ, રાગાદિ રહિતને હોય. રાત્રિ ભોજનમાં હિંસાના સંભવથી કર્મબંધ દર્શાવ છે - પ્રત્યક્ષ દેખાતા સૂક્ષ્મ જીવો રાત્રિમાં ચક્ષુથી દેખાતા નથી, તો જીવોના ઘાત વિના કઈ રીતે ખાઈ શકે ? રાત્રિના એષણીય ભિક્ષા માટે ચરવું અસંભવ છે. હવે રાત્રિના ગ્રહણ કરવામાં દોષ કહે છે -
*X*
રાત્રિમાં ભિનાશમાં લીલ - ફૂગ હોય, સચિત બીજ યુક્ત હોય, એસામણ આદિમાં જીવો પડે, પૃથ્વી ઉપર સંપાતિમ જીવો સંભવે છે તેથી પરલોકભીરુ સંયમી તેને વર્ષે છે ઇત્યાદિ સૂત્રાર્થવત્ જાણવું - - ૪ - ૪ - ઉપસંહાર કરતા કહે છે - અનંતરોક્ત પ્રાણી હિંસારૂપ અને અન્ય આત્મ - વિરાધનાદિ રૂપ દોષ જોઈને ભગવંત રાત્રિના સર્વાહારનો નિષેધ કર્યો.
૦ સૂત્ર - ૨૫૧ થી ૨૫૬ -
(૨૫૧) સુસમાહિત સંચમી મન, વચન, કાય એ ત્રણ યોગ અને ત્રણ કરણથી પૃથ્વીકાયની હિંસા કરતા નથી. (૨૫૨) પૃથ્વીકાયની હિંસા કરતો એવો સાધુ તેને આશ્રયે રહેલ દેખાતા કે ન દેખાતા ત્રસ અને સ્થાવર પ્રાણીની પણ હિંસા કરે છે. (૨૫૩) તેથી તેને દુર્ગતિવર્ધક દોષ જાણીને સાવર્જીવન પૃથ્વીકાયના સમારંભનો ત્યાગ કરે.
-
(૨૧૪ થી ૨૫૬) સુસમાહિત સંચમી અકાયની હિંસા ન કરે. બાકીનો બધો સૂત્રાર્થ ‘પૃથ્વીકાય'માં કહ્યા પ્રમાણે જાણવો.
♦ વિવેચન ૨૫૧ થી ૨૫૬
છ વ્રતનું વર્ણન કર્યું. હવે છ કાયને કહે છે - તેમાં પૃથ્વીકાયને આશ્રીને કહે છે ખેડવા આદિ પ્રકારે મન, વચન, કાયાથી પૃથ્વીકાયની હિંસા ન કરે. ઉપલક્ષણથી ન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |