________________
૧૨૧
૪/- ૩૬ વચનથી, કાયાથી કરું નહીં, કરાવું નહીં, કરનારને અનુમોદું નહીં. ભગવન્! તે આદત્ત - સાદાનને પ્રતિપું છું. નિકું છું, ગણું છું. (અદત્તાદાન યુક્ત મારા) આત્માને તજું છું. ભદંત ! બીજા મહાનતમાં ઉપસ્થિત થયો છું (જેમાં) સર્વ અદત્તાદાનથી વિરમવાનું છે.
• વિવેચન - ૩૬ -
બીજું મહાવત કહ્યું, હવે ત્રીજું કહે છે - ત્રીજા મહાવતમાં અદત્તાદાનથી વિરમવું છે. શેષ પૂર્વવતું. ગામમાં, નગરમાં કે અરણ્યમાં, આના વડે ક્ષેત્ર કહ્યું. બુદ્ધિ આદિ ગુણોને ગ્રહણ કરે તે ગામ. જેમાં “કર' ન હોય તે નગર. આ૫ કે બહુ ઇત્યાદિ શબ્દોથી દ્રવ્યને કહ્યા. અલ્પ - મૂલ્યથી, કાષ્ઠાદિ. બહુ - વજદિ. અણુ - પ્રમાણથી. ઇત્યાદિ - - સ્વયં અદત્ત ગ્રહણ કરું નહીંઇત્યાદિ પૂર્વવતુ. વિશેષ આ પ્રમાણે અદત્તાદાન ચાર ભેદે, (૧) દ્રવ્યથી - અલ્પ આદિ, (૨) ક્ષેત્રથી - ગામાદિમાં, (૩) કાળથી - રાત્રિ આદિમાં, (૪) ભાવથી - રાગ, દ્વેષ વડે. દ્રવ્યાદિ ચતુર્ભગી બીજી આ રીતે - કોઈ દ્રવ્યથી અદત્ત લે, ભાવથી ન લે. ઇત્યાદિ ચાર. તેમાં અરક્ત તથા અહેવી સાધુને કોઈ સ્થાને કારણે માલિકને પૂછ્યા વિના તૃણને ગ્રહણ કરે તો દ્રવ્યથી અદત્તાદાન છે, પણ ભાવથી નથી. ચોરવા ગયેલ ને પ્રાપ્ત ન થાય તો ભાવથી અદત્ત છે, દ્રવ્યથી નહીં. ઇત્યાદિ.
• સૂત્ર - ૩૭
હવે પછી - ભદતા ચોથા મહાલતમાં મૈથુનથી વિરમણ હોય. ભગવના હું બધાં મૈથુનનો ત્યાગ કરું છું. તે દેવ, મનુષ્ય અને તિચિ સંબંધી છે. તે મૈથુન હું સ્વયં સેવું નહીં, બીજા પાસે સેવડાવું નહીં. મૈથુન સેવનાર અન્યને અનુમોદુ નીં. જાવજીવને માટે ત્રિવિધ ત્રિવિધે અથતિ મનવચન-કાયાથી, ન કરું - ન કરાવું - કરનારને ન અનુમોદુ. ભદત ! તે મથુનને હું પ્રતિકકું છું, નિંદુ છું. ગણું . (મૈથુન યુક્ત) આત્માને તજું છું. ભદત ! હું ચોથા મહાવતમાં ઉપસ્થિત થયો છું. તેમાં સર્વથા મૈથુનથી વિરમણ હોય છે.
• વિવેચન ૩૭ -
ત્રીજું મહાબત કહ્યું હવે ચોથું કહે છે - ચોથા મહાવ્રતમાં મૈથુનથી અટકવું ભદેતા સર્વે મૈથુનનો ત્યાગ કરું છું ઇત્યાદિ. તે આ રીતિ - દેવ, મનુષ્ય કે તિર્યંચ સંબંધી, આના વડે દ્રવ્ય પરિગ્રહ કહ્યો. દેવ - અપ્સરા કે દેવ સંબંધી. આ સંબંધ રૂપ કે રૂપ સહગત દ્રવ્યમાં થાય છે. તેમાં રૂપ - નિર્જીવ પ્રતિમા રૂપ, રૂપસહગત - સજીવ. અથવા ભૂષણ રહિત તે રૂપ. ભૂષણ સહિત તે રૂપસહગત. એ પ્રમાણે મનુષ્ય અને તિર્યંચમાં પણ જાણવું. સ્વયં મૈથુન સેવું નહીં ઇત્યાદિ પૂર્વવત. વિશેષ આ પ્રમાણે - મૈથુન ચાર ભેદે છે. (૧) દ્રવ્યથી - દેવ આદિ સંબંધી, ક્ષેત્રથી - ત્રણ લોકમાં, કાળથી - રાત્રિ આદિમાં (૪) ભાવથી - રાગ અને દ્વેષથી. આનુ વ્રત ભાંગુતે દ્વેષથી, આસક્તિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org