Page Text
________________
૧૨૦
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ પ્રાણાતિપાતથી વિરમણ છે. અહીં આદિ, મધ્ય, અંતે ‘ભદા' શબ્દ મૂકવાથી, ગુરૂને પૂછ્યા વિના કંઈ ન કરવું. કર્યું હોય તો તેમને કહી દેવું, તો શિષ્ય વ્રતનો આરાધક થાય.
• સૂત્ર ૩૫ -
હવે પછી - ભગવાન ! બીજા મહાતમાં મૃષાવાદથી વિરમણ, ભગવાન ! હું મૃષાવાદનું પ્રત્યાખ્યાન કરું છું. તે ક્રોધથી, લોભથી, ભયથી હાસ્યથી છે. હું સ્વયે મૃષા બોલું નહીં, બીજા પાસે મૃષા બોલાવું નહીં, મૃષા બોલનારનું અનુમોદન ન કરું. જાવજીવને માટે, વિવિધ ત્રિવિધે - મન, વચન, કાયાથી કરું નહીં, કરાવું નહીં કરનારને અનુમોટું નહીં ભગવદ્ ! હું તે મૃષાવાદને પ્રતિક્રમું છું. નિંદુ છું, ગણું છું, (મૃષાવાદ યુક્ત) આત્માને વોસિરાવું છું. ભગવનું ! બીજા મહાવ્રતમાં ઉપસ્થિત થયેલો હું સર્વથા મૃષાવાદથી વિમેલ છું.
• વિવેચન - ૩૫ -
હવે બીજું મહાવત કહે છે. બીજામહાવતમાં મૃષાવાદથી વિરમવાનું છે. ભગવના હું સર્વથામૃષાવાદનો ત્યાગ કરું છું. તે આ પ્રમાણે ક્રોધથી, માનથી, માયાથી, લોભથી. (તથા) ભયથી, પ્રેમથી, દ્વેષથી, કલહથી, અભ્યાખ્યાનથી, હાસ્યથી.. હું સ્વયં અસત્ય બોલું નહીં,બીજા પાસે અસત્ય બોલાવું નહીં, અસત્ય બોલનાર બીજાને અનુમોટું નહીં. જીવન પર્યન્ત આદિ પૂર્વવતુ. વિશેષ આ પ્રમાણે - મૃષાવાદ ચાર ભેદે છે - (૧) સદ્ભાવ પ્રતિષેધ - આત્મા નથી, પુન્ય નથી, ઇત્યાદિ. (૨) અસભાવ ઉભાવન - આત્માને સર્વગત માને, ચોખા જેવડો માને. (૩) અર્થાન્તર - ગાયને ઘોડો કહે. (૪) ગહ - કાણાને કાણો કહેવો વગેરે. વળી આ મૃષાવાદ ક્રોધાદિ ભાવને આશ્રીને ચાર ભેદે છે - (૧) દ્રવ્યથી - સર્વે દ્રવ્યમાં અન્યથા પ્રરૂપણા કરવી. (૨) ક્ષેત્રથી - લોક કે અલોકમાં, (૩) કાળથી - સત્રિ આદિમાં, (૪) ભાવથી - ક્રોધ આદિ વડે જૂઠું બોલે.
દ્રવ્યાદિ ચતુર્ભગી વળી આ પ્રમાણે - કોઈ દ્રવ્યથી જૂઠું બોલે, ભાવથી નહીં. કોઈ ભાવથી જૂઠું બોલે દ્રવ્યથી નહીં. કોઈ બંને રીતે જૂઠું બોલે. કોઈ બંનેથી જૂઠું ન બોલે. જેમકે હિંસકનો કોઈ મૃગ કે પશુ વિશે દયાથી જૂઠું કહે, તે પહેલો ભંગ. બીજો ઉતાવળથી અને વિના વિચાર્યું મેં જોયા છે કહે તે બીજો ભંગ. ત્રીજો સમજીને જ જૂઠું બોલે. ચોથો ભંગ શૂન્ય છે.
• સૂત્ર - ૩૬ - હવે પછી - ભદત ! ત્રીજુ મહાવત - અન્તતાદાનથી વિરતિ. ભદતા હું સર્વે દત્તાદાનનું પચ્ચકખાણ કરું છું. તે ગામમાં, નગરમાં, ચારણયમાં (ક) થોડું - વધુ, સૂક્ષ્મ - સ્થળ, સચિત્ત કે અચિત્ત હોય. તે આદર હું સ્વર્ય ગ્રહણ ન કરે, બીજા પાસે અદત્ત ગ્રહણ કરાવું નહીં, આદર ગ્રહણ કરતાં બીજાને અનુમોડું નહીં. જાવજીવને માટે વિવિધ ત્રિવિધે - મનથી,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |