Agam Satik Part 15 Upaasakdasha Aadi Sutro Gujarati Anuwad

SR No.: 009006
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 128
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_upasakdasha
File Size: 1 MB

Page 102

૧૯૦
પ્રશ્નવ્યાકરણાંગસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
૧/૪/૧૯
૧૮૯ અભિષેક, તોરણ, પૃeળી, સમુદ્ર, શ્રેષ્ઠભવન, શ્રેષ્ઠ પર્વત, ઉત્તમ દષણ, ક્રીડા કરતો હાથી, વૃષભ, સિંહ અને ચમર. આ પ્રશસ્ત બનીશ લક્ષણ ધારી છે.
તે રીઓ હંસ સર્દેશગતિવાળી, કોયલ જેવી મધુર ગરાવાળી, કાંત, બધાંને અનમત વતિ-પતિત-અંગહીનતા-દુર્વ વ્યાધિ - દમગ્રિ-શોક ચાલ્યા ગયા હોય તેવી, ઉંચાઈમાં પુરુષોથી થોડી ઓછી ઉંચાઈવાળી, શૃંગારના ગાર સમાન, સુંદર વેરાવાળી, સુંદર સ્તન-જઘન-વંદન-હાથ-પગ-નયનવાળી, લાવણ્યરૂપ-ૌવન-ગુણોથી યુક્ત, નંદનવનમાં વિચરતી અપ્સરા જેવી, ઉત્તરકુરના માનવીની અસરા સમાન આશ્ચર્યકારી અને પ્રેક્ષણીય, ત્રણ પલ્યોપમનું પરમ આય પાળીને તેણીઓ પણ કામથી તૃપ્ત થયા વિના મરણ ધમને પામે છે.
વિવેચન-૧૯ :
બનો - વળી. માંડલિક નરેન્દ્ર-મંડલાધિપતિ. સહપુરોહિત-શાંતિ કર્મકારી, અમાત્ય-રાજ્ય ચિંતક, દંડનાયક-પ્રતિ નિયત કટક નાયક, સેનાપતિ-સકલ નીક નાયક • x • વિવિધ પ્રકારના મણિરત્નોના અને વિપુલ ધન-ધાન્યોના સંચય અને નિધિ વડે સમૃદ્ધ-પરિપૂર્ણ ખજાનો જેનો છે તે. રાજ્યશ્રીને અનુભવતા, બીજાને આક્રોશ કરતા - x • સૈન્ય વડે ઉન્મત. તે આવા પ્રકારના પણ - X - મરણ ધર્મને પામે છે.
મુન્નો - વળી, ઉત્તરકુરુ-દેવકુફુના જે વગહનમાં વાહનના અભાવે પગેથી ચાલતો જે નસમૂહ, તે ભોગ વડે ઉત્તમ, ભોગસૂયક સ્વસ્તિકાદિ લક્ષણોને ધારણ કરે છે, ભોગ વડે શોભાસહિત છે, પ્રશસ્ત-સૌમ્ય-પ્રતિપૂર્ણ આકૃતિવાળા, તેથી જ દર્શનને યોગ્ય છે, તથા સુજાત સવગ સુંદસંગવાળા છે. લાલ કમળ પગ માફક કાંત હાથ-પગ અને કોમળ તળીયાવાળા છે. સારી રીતે સ્થાપેલા કાચબા જેવા પગ છે. અનુક્રમે વધતા કે ઘટતા, સુસંહત, પગના અગ્રભાગ-આંગળી છે. વાચનાંતરથી અનુક્રમે સુજાત પીવર આંગળીઓ છે.
itત-તુંગ, તનુ-પાતળા, તામ-અરુણ, સ્નિગ્ધ-કાંતિવાળા નખો છે. સંસ્થિતસંસ્થાના વિશેષવાળા, સુશ્લિષ્ટ-સુઘટિત ગૂઢ-માંસપણાથી ન દેખાતા ગુલ્ફ-ઘુંટણોવાળા, એણી-હરણી, તેની અહીં જંઘા લેવી, કુરુવિંદ-નૃણ વિશેષ, વૃત-વર્તુળ, અનુક્રમે સ્થળ-સ્થળ અથવા એણ્ય-સ્નાયુઓ, કુરવિંદ-કુટલિકા વયા વધુ વૃત્ત. સમુચ્ચડાભલો અને ઢાંકણની સંધિ, તેની જેમ સ્વાભાવિક માંસલવથી ઉad જાનુ છે. • x - ગૂઢ-માંસલ હોવાથી ન દેખાતા જાનુ.
- વરવારણ અર્થાત ગજેન્દ્ર, તુચ-સર્દેશ. વિક્રમ-પરાક્રમ, વિલાસિત-સંજાત વિલાસા ગતિ જેની છે તે. ઉત્તમ અશ્વ માફક સુજાત, સુગુપ્તવથી ગુહ્ય દેશ-લિંગ લક્ષણ અવયવ તથા જાત્ય અશ્વવત્ નિરુપલેપ-જોવા મળથી રહિત, પ્રમુદિત-હૃષ્ટ જે વરતુણ સિંહ, અતિરેક-અતિશય વડે વર્તિત-વર્તુળ કમર જેની છે તે. તથા ગંગાવતું માફક દક્ષિણાવર્ત તરંગ ભંગુર સૂર્યકિરણ વડે વિકાસિત, - X • પા જેવી ગંભીર વિકટ નાભિવાળા. સાહય-સંક્ષિપ્ત જે સોગંદ-કિપાઈ, • x • સથિા શોધિત જે ઉત્તમ
સવર્ણ, તેની જે ખડગ આદિ મુઠ. ઉત્તમ વજ માફક વલિત-ક્ષામ મધ્યભાગ જેનો છે તે. જુક-અવક સમાન લંબાઈ આદિ પ્રમાણથી છે. સંહત-અવિરલ, જાત્યસ્વાભાવિક, તનૂ-સૂમ, કૃષ્ણ-અશ્વેત, સ્નિગ્ધ-કાંત, આદેય-સૌભાગ્યવાનું લડહમનોજ્ઞ, સુકુમાર મૃદુકોમળકોમળ સ્મણીય રોણા-શરીરે ઉંગલ સજિ-શ્રેણી જેની છે તે –
- ઝષવિહગ-મસ્ય અને પક્ષી. સુજાત-સુષ્ઠ ભૂત, પીન-ઉપયિત, કુક્ષી-જઠર દેશવાળા. પપ્પવિગડનાભ-પકાવત્ વિકટ નાભિ. આ વિશેષણ પુનરુત નથી, પણ પૂર્વોક્ત નાભિ વિશેષણનો બાહુલ્યથી પાઠ છે. સનત-નીચે નમેલા પડખાંવાળા. તેથી સુંદર અને સુજાત પડખાંવાળા અને પડખાંના ગુણોથી યુક્ત એવા પડખાંવાળા. મિતપરિમિત, મારિક-માણાથી યુક્ત. * * * પીન-ઉપચિત, રતિદા-રમણીય પડખાંવાળા.
કરવ- માંસના ઉપચિતત્વથી પૃષ્ઠ અને પાના હાડકાં અવિધમાન છે. કનકસૂચકસુવર્ણ કાંતિ, નિર્મળ-વિમલ. સુજાત-સુનિua, નિરુપહત-રોગાદિ વડે ચાનુપડુત દેહશરીરને ધારણ કરે છે. કનકશિલાતલની જેમ પ્રશસ્ત, સમતલ-અવિષમરૂપ, ઉપયિતમાંસલ, વિસ્તીર્ણપૃથુલ-અતિવિસ્તીર્ણ, વા-હૃદયવાળા.
- યુગલક્ષિભ-ચૂપ સમાન, પીન-માંસલ, તિદ-મણીય, પીવ-મહાન, પ્રકોઠકલાચિક દેશ, સંસ્થિત-સંસ્થાનવિશેષ, સુશ્લિષ્ટ-સુઘટિત, લષ્ટ-મનોજ્ઞ, સુનિશ્ચિતસારી રીતે નિબિડ. ધન-બહુપદેશ, સુબદ્ધ-સ્નાયુ વડે સુઠુ બદ્ધ, સંધિ-હાડકાંના સાંઘા. વપરિઘવ-દ્વારની અર્ગલાવત્ વર્તિત-વૃત, ભુજા-બાજુ. ભુજગેશ્વર-ભુજંગરાજ તેના મહાન શરીરની જેમ આદેય, રમ્ય જે પરિઘા-અર્ગલા, ઉછૂઢ-સ્વસ્થાનથી કઢાયેલ, તેની જેમ લાંબા બાહુ જેના છે તે.
- રક્તતલનીચેનો ભાગ લાલ છે, ઉવચિય-ઉપચયથી નિવૃત્ત કે ઉચિત, મૃદુ-કોમળ, માંસલ-માંસવંત, સુજાત-સુનિષ્પન્ન લક્ષણ પ્રશસ્ત-સ્વસ્તિકાદિ પ્રશસ્ત ચિલ, અચ્છિદ્રજાલ-અવિસ્લ આંગળીનો સમૂહ. પાણી-હાથ, •X - X - તામ-અરણ, તલિન-પ્રતલ, શુચિ-પવિત્ર, રુચિ-દીપ્ત, સ્નિગ્ધાર, - X • ચંદ્ર જેવી હાથની રેખા, આ રીતે બાકીના ચારે પદો જાણવા. દિશા પ્રધાન સ્વસ્તિક અર્થાતુ દક્ષિણાવર્ત. સુવિરચિત-સુકૃત, હાથમાં રેખા જેને છે તે. યરવ યTઈ તેમાં વાહ-શૂકર, શાલ-વાઘ, ઋષભ-વૃષભ, નાગ-હાથી. કંબુવ-પ્રઘાનશંખ વડે સદેશ. ગ્રીવા-કંઠ, અવસ્થિત-ઘટતા કે વધતા નહીં. સુવિભક્ત-વિવિક્ત ચિત્રો-શોભા વડે ભુત. શ્મશ્ન-દાઢીના વાળ. વાઘના જેવી વિપુલ ચિબુકવાળા છે. - ૪ -
જે શિલાપવાલ-વિદ્ગમ અને બિંબફળ-ચણોઠી, તેની જેમ લાલ નીચેના હોઠ છે. •x• જે શસિસકલ-ચંદ્ર ખંડ, તેની જેમ વિમલ, કુંદકુંદપુણવતું. અકુટિત દંતરાજીરહિત દાંત, અવિરલદંત-ધનદંત, સુસ્તિષ્પદંત-રૂક્ષદાંત, સુજાતદંત-સુનિuHદાંત. અનેક દંત-બગીશ દાંત, • • હતdહેન-અગ્નિ વડે, નિમિન-નિર્દષ્પ, ધીત-પ્રક્ષાલિત તપનીય-સુવર્ણ વિશેષ, તેની જેવું લાલ તળ-રાતું તાળવું અને જીભ. ગરુડ-સુપર્ણની જેમ આયત-લાંબી, જવી-સરળ, તુંગ-ઉad, નાસા-નાકવાળા. વડાલિત-વિકસિત,