Agam Satik Part 12 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 4

SR No.: 009003
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 112
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size: 1 MB

Page 122

20/-//p92 229 ભગવન! નૈરસિકોને જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો બંધ કેટલા ભેદે છે ? પૂર્વવત કહેવું. એ પ્રમાણે યાવત વૈમાનિક, એ રીતે અંતરાય સુધી. ભગવન ! જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ઉદયમાં કેટલા ભેદ બંધ થાય છે ? ગૌતમ ! ત્રણ ભેદે છે. પૂર્વવતું. આ પ્રમાણે નૈરયિકોને પણ કહેતું. એ રીતે વૈમાનિક સુધી કહેવું. એ રીતે યાવત અંતરાય ઉદયમાં કહેવું. ભગવન! આ વેદનો બંધ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! ત્રણ પ્રકારે બંધ પૂર્વવત છે. * * ભગવન ! અસુકુમારોને સ્ત્રી વેદનો બંધ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ઋણ પ્રકારે પૂર્વવત છે. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી કહેવું. વિશેષ એ કે - જેને વેદ હોય તેને તે કહેતો. એ પ્રમાણે પરષ વેદમાં પણ કહેવું. નપુંસકવેદમાં પણ કહેવું. વાવ4 વૈમાનિકોમાં. વિશેષ છે કે - જેને જે વેદ હોય, તેને તે કહેવો. ભગવના દર્શન મોહનીય કર્મનો બંધ કેટલા ભેદ છે ? પૂર્વવત. નિરંતર ચાલતુ વૈમાનિક. એ રીતે અસ્ત્રિ મોહનીયનો પણ સૈમાનિક પર્યા કહેવો. એ રીતે આ ક્રમે ઔદાશ્મિ શરીર યાવત્ કામણ શરીરનો, આહાર સંઘ યાવતુ પરિગ્રહ સંજ્ઞા, કૃષ્ણલેશ્યા યાવતુ શુક્લલેશ્યા, સમ્યકૃર્દષ્ટિ, મિશ્રાદેષ્ટિ, સમ્યગમિાષ્ટિમાં, આભિનિબોધિક જ્ઞાનનો યાવત કેવળજ્ઞાનનો, મતિઆજ્ઞાન, ચુત અાન, વિલંગ જ્ઞાનના બંધ પૂર્વવત કહેવા. ભગવન! આ પ્રમાણે આભિનિભોવિકના વિષયનો બંધ કેટલા પ્રકારે છે ? યાવતુ કેવળજ્ઞાન વિષયનો, મતિ અજ્ઞાન વિષયનો, શ્રત અજ્ઞાન વિષયનો, વિર્ભાગજ્ઞાન વિષયનો, બધાં પદાર્થોનો બંધ ત્રણ ભેદે કહ્યો છે. આ બધાંને ચોવીશ દંડકમાં કહેવા. વિશેષ એ કે - જેને જે હોય તે કહેવું યાવતું વૈમાનિક. . - ભગવન વિભંગજ્ઞાન વિષયનો બંધ કેટલા ભેદ છે ? ગૌતમ! કાંધ ત્રણ ભેદે - જીવપયોગબંધ, અનંતર બંધ, પરંપર ભેદ. - - ભગવન્! તે એમ જ છે (2) ચાવત્ વિચરે છે. * વિવેચન-૭૯૨ : જીવ પ્રયોગ બંધ - જીવના પ્રયોગથી - મન વગેરે વ્યાપારથી થતો બંધ - કર્મ પુદ્ગલોનો આત્મ પ્રદેશ સાથે સંશ્લેષ બદ્ધ છૂટાદિ ભાવ કરણ. મનેતનવંધ - જેના પુદ્ગલોને બદ્ધ થયાને અનંતર સમય વર્તતો હોય છે. પરંપરdધ - જેમાં બદ્ધ થયાને દ્વિતીયાદિ સમય વર્તતો હોય છે. જ્ઞાનાવરણીયોદય - જ્ઞાનાવરણીયના ઉદય રૂ૫ કર્મના અર્થાત્ ઉદય પ્રાપ્ત જ્ઞાનાવરણીય કર્મ. આનો બંધ ભૂતભાવાપેક્ષાએ છે. અથવા જ્ઞાનાવરણીયપણે ઉદય જે કર્મનો છે તે તથા, જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મ જ કિંચિત્ જ્ઞાનાદિ આવકપણે વિપાકથી કિંચિત્ પ્રદેશથી વેદાય છે. તે ઉદયથી વિશેષિત કર્મ. અથવા જ્ઞાનાવરણીયના ઉદયે જે બંધાય કે વેદાય તે જ્ઞાનાવરણીયોદય જ છે. આ રીતે બીજે પણ જાણવા. - સમ્યગ્દષ્ટિ ઈત્યાદિ. (શંકા) સદૈષ્ટિ ઈત્યાદિમાં બંધ કઈ રીતે ? કેમકે દષ્ટિજ્ઞાન-અજ્ઞાનોનું પૌદ્ગલિકત્વ છે ? (સમાધાન) અહીં બંધ શબ્દથી 230 ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪ કર્મ પુદ્ગલોનો બંધ વિવક્ષિત નથી, પરંતુ સંબંધ માત્ર છે. તે જીવની દૃષ્ટિ આદિ ભેદથી ધર્મ સાથે જ છે. જીવ પ્રયોગ બંધાદિ વ્યપદેશ્યત્વ અને તેના જીવવીય પ્રભવવથી જ આભિનિબોધિક જ્ઞાનવિષય આદિના પણ નિરવધ જ્ઞાનના ડ્રોયની સાથે સંબંધ વિવક્ષણથી કહ્યું. અહીં સંગ્રહ ગાયા છે. જીવ પ્રયોગબંધ, અનંતર, પરંપર જાણવું. પ્રકૃતિ, ઉદય, વેદ, દર્શન મોહ, ચારિ મોહ, ઔદારિક-વૈક્રિય-આહાફ-ૌજસ-કાર્પણ,સંજ્ઞા, લૈશ્યા, દૈષ્ટિ, જ્ઞાન, અજ્ઞાનમાં તેનો વિષય છે. છ શતક-૨૦, ઉદ્દેશો-૮, “ભૂમિ' છે - X - X - X - X - X - X - ઉદ્દેશા-૩માં બંધ કહ્યો, તેનો વિભાગ કર્મભૂમિમાં તીર્થકરે પ્રરૂપેલ છે, તેથી કર્મભૂખ્યાદિને અહીં આઠમા ઉદ્દેશામાં કહે છે - * સૂત્ર-૭૯૩ થી 800 : [63] ભગવતુ ! કર્મભૂમિ કેટલી છે ? ગૌતમ! પંદર છે. તે આ - પાંચ ભરત, પાંચ ઐરવત પાંચ મહાવિદેહ. - - ભગવન્! અકર્મભૂમિ કેટલી છે ? ગૌતમ ગીશ છે - પાંચ કૈમવત, પાંચ કૈરાગ્યવંત, પાંચ હરિવર્ષ, પાંચ રમ્યક્રવાસ, પાંચ દેવકુક પાંચ ઉત્તફર ભગવન! આ Mીસ કર્મભૂમિમાં ઉત્સર્પિણી, અવસર્પિણી હોય છે ? તે અર્થ સમર્થ નથી. * - ભગવાન ! આ પાંચ ભરd, ઐરવતમાં ઉત્સર્પિણી, અવસર્પિણી હોય છે? હા, છે. - - આ પાંચ મહાવિદેહમાં ત્યાં ઉત્સર્પિણી નથી, અવસર્પિણી નથી. ત્યાં અવસ્થિત કાળ છે. [9] ભગવન! આ પાંચ મહાવિદેહમાં અરિહંત ભગવંત પંચમહાનંતિક આપતિકમણ ધર્મ પ્રજ્ઞપે છે? તે અર્થ સમર્થ નથી. પરંતુ આ પાંચ ભd, પાંચ ઐરવતમાં પહેલા અને છેલ્લા બંને અરિહંત ભગવંતો પાંચ મહત્તતિક - પંચા અણતિક સંપતિકમણ ધર્મ કહે છે, બાકીના અરિહંત ભગવંતો ચતુરામિધામ પ્રરૂપે છે. આ પાંચ મહાવિદેહમાં અરિહંત ભગવંતો ચતુમિ ધર્મ પ્રરૂપે છે. ભગવાન ! જંબુદ્વીપ દ્વીપમાં ભરતક્ષેત્રમાં આ અવસર્પિણીમાં કેટલા તીર્થકરો કા છે ? ગૌતમ! ચોવીશ તીકરો કહ્યા છે. તે આ રીતે - ઋષભ, અજિત, સંભવ, અભિનંદન સમતિ, પાપભ, સુપાર્શ, ચંદ્રપ્રભ (શશિ), પુષ્પદંત (વિધિ), શ્રેયાંસ, વાસુપુજ્ય, વિમલ, અનંત, ધર્મ, શાંતિ, કુંથ, અર, મ,િ મુનિસુવત, નમિ, નેમિ, પ%, વર્ધમાન. 1 [9] ભગવતુ આ ચોવીશ તીર્થકરોના કેટલા જિનાંતર છે ? ગૌતમ ! ૩-જિનંતર છે. * - ભગવન્! આ ર૩-જિનંતરોમાં કોઈને ક્યાંય કાલિક શ્રતનો ઉચ્છેદ થયો છે ? ગૌતમ! આ 3- જિતરોમાં પહેલા અને પછીના આઠ-આઠ જિનાંતરોમાં કાલિક કૃતનો વ્યવચ્છેદ થયો નથી. મદયના સાત જિનતરોમાં કાલિક સુમનો વ્યવચ્છેદ થયો છે. પરંતુ સર્વે જિનતરોમાં દષ્ટિવાદનો વિચ્છેદ થયો છે.