Agam Satik Part 05 Sthananga Sutra Gujarati Anuwad 1

SR No.: 008996
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 104
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_sthanang
File Size: 1 MB

Page 59

૨/૩/૮૮
દેવીનું ઉત્કૃષ્ટ ૪॥ પલ્યોપમ છે.
કહ્યું છે કે - દક્ષિણ દિશાની અસુરદેવીઓની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ 31 પલ્યોપમની અને ઉત્તર દિશાની અસુરદેવીઓની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૪ પલ્યોપમની છે. શેષ ઉત્તરદિશાના નાગકુમારાદિની દેવીની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ દેશઉન પલ્યોપમ અને દક્ષિણ દિશાના નવ
ભવનપતિની દેવીની તથા વ્યંતર દેવીની સ્થિતિ અર્જુ પલ્યોપમની હોય છે. તે બે મોટાદ્રહ મધ્યે યોજન પ્રમાણ પદ્મ છે, જે અર્ધયોજન જાડા છે, જળમાં દશ યોજન ડૂબેલા અને બે કોશ ઉંચા છે. તેના મૂલ વજ્રમય, કંદ રિષ્ઠ રત્નમય, નાલયૈસૂર્યમય છે, પત્રો જાંબૂનદમય, કર્ણિકા કનકમય, કેસરા તપનીય છે. તે કમળોની કણિકા અર્ધયોજન લાંબી, પહોળી, એક કોશ ઉંચી છે. તેના ઉપર બે દેવીઓના ભવન છે. ä, ઇત્યાદિ - મહાહિમવત પર્વતમાં મહાપદ્મદ્રહ અને રુકમી પર્વતમાં મહાપુંડરીક દ્રહ છે. તે બંને દ્રહ ૨૦૦૦ યોજન લાંબા, ૧૦૦૦ યોજન પહોળા છે. બે યોજનના લાંબા-પહોળા કમળવાળા છે. તેમાં બે દેવી વસે છે. મહાપાદ્રહમાં ડ્રીદેવી અને મહાપુંડરીકમાં બુદ્ધિદેવી છે. - X - નિષધ પર્વતમાં તિગિછિદ્રહમાં ધૃતિદેવી, નીલવંત પર્વત પર કેશરીદ્રહમાં કીર્તિદેવી વરસે છે. તે બે હો ૪૦૦૦ યોજન લાંબા, ૨૦૦૦ યોજન પહોળા છે. - X -
૧૦૩
ખંધૂ ઇત્યાદિ - તેમાં રોહિત નદી, મહાપાદ્રહથી દક્ષિણ તોરણથી નીકળીને ૧૬૦૫ યોજનથી કંઈક અધિક દક્ષિણના પર્વત જઈને હારના આકારધારી, સાતિરેક ૨૦૦ યોજન પ્રમાણ, મગર મુખ પ્રવાહ વડે મહાહિમવત્ પર્વતના રોહિત નામક કુંડમાં પડે છે. મગરમુખ જીભ એક યોજન લાંબી, ૧૨॥ યોજન પહોળી, ૧ કોશ જાડી છે. રોહિતપ્રપાતકુંડથી રોહિતનદી દક્ષિણ તોરણથી નીકળી હૈમવત ક્ષેત્રના મધ્યભાગવર્તી શબ્દાપાતી વૃત્ત વૈતાઢ્યથી અર્ધયોજન દૂરથી ૨૮,૦૦૦ નદી સહિત જગતીને નીચે ભેદીને પૂર્વેથી લવણ-સમુદ્રમાં મળે છે. રોહિત્ નદી પ્રવાહે ૧૨/ યોજન પહોળી, એક કોશ ઊંડી છે, પછી ક્રમશઃ વૃદ્ધિ પામતી મુખમાં ૧૨૫ યોજન પહોળી, ચા યોજન ઊંડી તેમજ બંને પાસે બે વેદિકા અને બે વનખંડ વડે યુક્ત છે.
એવી રીતે સર્વ મહાનદીઓ, પર્વતો, કૂટો અને વેદિકાદિથી યુક્ત છે. હસ્કિાંતા
નદી મહાપદ્મદ્રહથી જ ઉત્તર દિશાના તોરણદ્વારા નીકળીને કંઈક અધિક ૧૬૦૫ યોજન ઉત્તરાભિમુખ થઈને પર્વત ઉપરથી જઈને સાધિક ૨૦૦ યોજન પ્રમાણ પ્રપાત વડે હકિાંતા કુંડમાં તેમજ પડે છે. મગરમુખ જીભનું પ્રમાણ પૂર્વોક્તથી બમણું જાણવું. તે પ્રપાતકુંડથી ઉત્તરદિશાના તોરણ દ્વારા નીકળીને હવિર્ષોત્રના મધ્યભાગવર્તી ગંધાપાતી વૃત્તવૈતાઢ્ય પર્વતથી યોજન દૂર રહીને, પશ્ચિમાભિમુખ થઈને ૫૬,૦૦૦ નદીઓ સહિત સમુદ્રમાં જાય છે. આ હરિકાંતાનદી રોહિત નદીથી બમણી છે.
વં ઇત્યાદિ - “જંબૂદીવે ત્યાદિ” અભિલાપના સૂચન માટે છે. હરિત મહાનદી તિગિંછિદ્રહની દક્ષિણ દિશાના તોરણ દ્વારા નીકળીને સાધિક ૭૪૨૧ યોજન દક્ષિણાભિમુખ થઈને પર્વત ઉપર જઈ સાધિક ૪૦૦ યોજન પ્રમાણવાળા પ્રપાત વડે
સ્થાનાંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૧
હરિકુંડમાં પડીને પૂર્વના સમુદ્રમાં પડે છે. શેષ હરિકાંતા નદી માફક જાણવું. શીતોદા મહાનદી તિગિછિદ્રહની ઉત્તરદિશાના તોરણ દ્વારા નીકળીને તેટલા જ યોજન પ્રમાણ પર્વત ઉપર ઉત્તરાભિમુખ થઈને સાધિક ૪૦૦ યોજન પ્રમાણ પ્રપાત વડે શીતોદાકુંડમાં પડે છે. મગરમુખજીભિકા ચાર યોજન લાંબી, ૫૦ યોજન પહોળી એકયોજન જાડી છે. શીતોદાકુંડથી ઉત્તરના તોરણદ્વારા નીકળીને દેવકુટુનો વિભાગ કરતી ચિત્ર-વિચિત્ર કૂટવાળા બે પર્વતોને અને નિષધદ્રહાદિ પાંચ દ્રહોના બે ભાગ કરતી ૮૪,૦૦૦ નદીઓ સાથે મળતી ભદ્રશાલવન મધ્યે મેરુચી બે યોજન દૂર રહીને ત્યાંથી પશ્ચિમાભિમુખ ફરીને વિધુત્વભ વક્ષસ્કાર પર્વતના નીચેના ભાગને વિદારીને મેરુની પશ્ચિમ દિશાથી પશ્ચિમ મહાવિદેહના મધ્ય ભાગ દ્વારા એક એક વિજયમાંથી ૨૮-૨૮ હજાર નદીઓ સાથે મળીને જયંતદ્વારની નીચેથી પશ્ચિમ સમુદ્રમાં પ્રવેશે છે.
શીતોદા નદી પ્રવાહમાં ૫૦ યોજન પહોળી અને એક યોજન ઉંડી છે, ત્યારપછી અનુક્રમે વધતી વધતી મુખમાં ૫૦૦ યોજન પહોળી અને દશ યોજન ઊંડી થાય છે.
૧૦૪
ખંધૂ ઇત્યાદિ - શીતા મહાનદી કેશરીદ્રહના દક્ષિણ તોરણેથી નીકળી, કુંડમાં પડીને, મેરુ પર્વતના પૂર્વથી પૂર્વવિદેહના મધ્યથી વિજયદ્વારની નીચેથી પૂર્વ સમુદ્રમાં પ્રવેશે છે. શેષ વક્તવ્યતા શીતોદા સમાન જાણવી. નારીકાંતા નદી ઉત્તરના તોરણથી નીકળીને સમ્યક્ષેત્રનો વિભાગ કરતી હત્િ મહાનદીની વક્તવ્યતા સમાન રમ્ય વર્ષના મધ્યેથી પશ્ચિમ સમુદ્રમાં પ્રવેશે છે.
ä ઇત્યાદિ - નકાંતા મહાનદી મહાપુંડરીક દ્રહમાંથી દક્ષિણના તોરણ દ્વારેથી નીકળીને રમ્યક્ વર્ષના વિભાગ કરતી, હરિકાંતાની વક્તવ્યતા મુજબ પૂર્વ સમુદ્રમાં પ્રવેશે છે. રૂચકૂલા નદી મહાપુંડરીક દ્રહના ઉત્તના તોરણેથી નીકળી ઔરણ્યવત ક્ષેત્રના બે વિભાગ કરતી રોહિત્ નદીની વક્તવ્યતા મુજબ પશ્ચિમસમુદ્રમાં પ્રવેશ કરે છે.
બંધૂ ઇત્યાદિ - પડવું તે પ્રપાત, તેના વડે ઓળખાતો વ્રહ તે પ્રપાતદ્રહ. અહીં જ્યાં હિમવત્ આદિ પર્વતથી ગંગાદિ મહાનદી ધોધથી નીચે પડે છે, તે પ્રપાતદ્રહ એટલે પ્રપાતકુંડ. હિમવત વર્ષધર પર્વતની ઉપર રહેલ પદ્મદ્રહના પૂર્વ તોરણથી નીકળીને પૂર્વાભિમુખ ૫૦૦ યોજન થઈને ગંગાવર્તન કૂટે પાછી વળતા સાધિક ૫૨૩ યોજન સુધી દક્ષિણદિશાભિમુખ પર્વત જઈને ગંગા મહાનદી લંબાઈ વડે અર્ધયોજન પ્રમાણ, પહોળાઈ વડે ૬ાં યોજનવાળી, જાડાઈ વડે અર્ધકોશ જીભિકાથી યુક્ત એવા ફાડેલા મગરના મુખ સમાન ધોધ વડે સાધિક ૧૦૦ યોજન પ્રમાણવાળા અને મુક્તાવલી જેવા પ્રપાતથી ગંગાપ્રપાતકુંડમાં પડે છે.
તે કુંડ ૬૦ યોજન લાંબો અને પહોળો, કંઈક ન્યૂન ૧૯૦ યોજન પરિધિવાળો દશ યોજન ઊંચો અને વિવિધ મણિ નિબદ્ધ તે કુંડની પૂર્વ, પશ્ચિમ, દક્ષિણ દિશામાં ત્રણ ત્રણ પગથિયા પ્રતિરૂપક છે. તે વિચિત્ર તોરણયુક્ત છે, મધ્યભાગે ગંગાદેવીનો દ્વીપ છે, તે દ્વીપ આઠ યોજન લાંબો-પહોળો, સાધિક ૨૫ યોજનનો પરિક્ષેપ છે.